¿­·¢k8Æì½¢Ìü

W szkole, pracy, rodzinie, instytucjach religijnych, służbach mundurowych, polityce – miejsca, w których ktoś wykorzystuje swoją pozycję w niezgodny z zasadami współżycia społecznego sposób, można by wymieniać bez końca. Nadużycia władzy, chociaż są moralnie negatywne i szkodliwe, wciąż w wielu przypadkach są powszechne, ale tylko niekiedy nagłaśniane i znane opinii publicznej. W przypadku obszaru życia, jakim jest praca, mają jednak potencjał, by stworzyć toksyczne środowisko, doprowadzając do bolesnych konsekwencji zarówno dla ofiar, jak i dla sprawców. Poniżej wyjaśniamy, czym mogą się przejawiać tego typu zachowania w miejscu pracy, a także wskazujemy najpopularniejsze oznaki świadczące o tym, że mamy do czynienia z niepokojącą sytuacją.

Na czym polega nadużycie władzy?

Nadużycie władzy to sytuacja, w której osoba (lub grupa osób), która posiada pewne uprawnienia lub autorytet (np. z uwagi na swoją pozycję), wykorzystuje je w sposób nieetyczny lub niezgodny z prawem, aby osiągnąć własne korzyści lub cele kosztem innych. To działanie jest często uważane za niemoralne, niesprawiedliwe lub szkodliwe dla społeczeństwa oraz innych osób i zwykle prowadzi do negatywnych skutków dla ofiar, zarówno w obszarze fizycznym (np. uraz, uszkodzenie ciała), jak i psychicznym (lęk, depresja, PTSD, przewlekły stres itd.). Walka z takimi zachowaniami jest istotnym celem nie tylko dla społeczeństwa, ale przede wszystkim dla stworzonych w tym celu instytucji oraz organów ścigania.

Przykłady nadużycia władzy w miejscu pracy

Nadużycie władzy w miejscu pracy to z kolei wykorzystanie pozycji lub uprawnień przez pracownika, menedżera lub inne osoby o statusie kierowniczym (w tym autorytety w firmie czy branży) do wyrządzenia szkody innym pracownikom. To zachowanie może przybierać różne formy i ma negatywne konsekwencje zarówno dla pracowników, jak i dla samej firmy. Do przykładów tego zjawiska w życiu zawodowym należą m.in.:

• dyskryminacja – wykorzystanie posiadanej pozycji do dyskryminowania innych pracowników (ze wzglÄ™du np. na rasÄ™, pÅ‚eć, religiÄ™, orientacjÄ™ seksualnÄ… lub inne cechy osobiste),
• znÄ™canie siÄ™ – fizyczne lub psychiczne wyrzÄ…dzanie krzywdy współpracowników lub podwÅ‚adnym (może obejmować m.in. mobbing, zastraszanie, nÄ™kanie seksualne, szantaż, niesprawiedliwe traktowanie),
• nadużycia seksualne – niechciane zachowania o charakterze seksualnym wobec innego pracownika,
• ±è°ù³ú±ð²õ³ÙÄ™±è²õ³Ù·É´Ç – popeÅ‚nienie przestÄ™pstw (lub zmuszanie do ich popeÅ‚niania), takich jak kradzież, oszustwo, korupcja (przyjmowanie Å‚apówek, wykorzystywanie informacji poufnych), faÅ‚szowanie,
• naruszanie praw pracowniczych – takich jak prawo do wolnoÅ›ci sÅ‚owa, prawo do stowarzyszania siÄ™ czy prawo do wynagrodzenia za wykonanÄ… pracÄ™.

Najpopularniejsze oznaki nadużycia władzy w pracy

Nadużycia władzy w miejscu pracy mają negatywne skutki zarówno dla ofiar, jak i dla samej organizacji, prowadząc m.in. do obniżenia morali pracowników, zwiększenia rotacji kadry oraz utraty zaufania do kierownictwa. Tego typu skutki znacząco wpływają na to, jaka jest wydajność pracy, a tym samym przekładają się na to, czy wyznaczone cele są realizowane. Z tego powodu tak ważne jest, by firmy i organizacje działające w różnych branżach nie tylko promowały etyczne zachowania i dbały o utrzymanie odpowiednich standardów, ale również rozpoznawały alarmujące oznaki niewłaściwych zachowań. Najpopularniejsze z nich przedstawiamy poniżej w odniesieniu do przedstawionych powyżej obszarów.

1. W przypadku mobbingu – powtarzające się wyśmiewanie lub krytyka osobista, rozpowszechnianie plotek, oszczerstwa, naruszenie prywatności, wymuszanie wykonywania nielegalnych lub nieetycznych czynności, celowe zaburzanie równowagi między życiem prywatnym a zawodowym, ataki słowne, ignorowanie pracownika, wyolbrzymianie błędów.
2. W przypadku dyskryminacji – bezpodstawna lub niewyjaśniona odmowa zatrudnienia, awansu lub podwyżki, wsparcia rozwoju zawodowego, sprawiedliwego wynagrodzenia, dostępu do zasobów lub świadczeń.
3. W przypadku znęcania się fizycznego lub psychicznego – agresja (fizyczna, słowna lub emocjonalna), groźby, naruszanie granic (np. śledzenie e-maili, nagrywanie rozmów telefonicznych, instalowanie kamer bez poinformowania o tym pracowników).
4. W przypadku przestÄ™pstw – kradzież wÅ‚asnoÅ›ci firmy lub pracowników, używanie informacji poufnych do osobistych korzyÅ›ci, faÅ‚szowanie »å´Ç°ì³Ü³¾±ð²Ô³Ùó·É lub danych, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Jak powstrzymać nadużycie władzy w miejscu pracy?

Polityka Twojej firmy powinna zawierać szczegółowe informacje na temat postÄ™powania wobec osób, które dopuÅ›ciÅ‚y siÄ™ nadużycia wÅ‚adzy. Zanim jednak poniosÄ… stosownÄ… karÄ™, należy zebrać odpowiednie dowody. W tym celu ważne jest regularne kontrolowanie pracy autorytetów (liderów, menadżerów, kierowników) i podejmowanych przez nich decyzji. DziÄ™ki ¿­·¢k8Æì½¢Ìü można to zrobić w nienachalny sposób – poprzez bieżące monitorowanie dziaÅ‚aÅ„ nad poszczególnymi projektami i procesami (np. rekrutacyjnymi). Za pomocÄ… dostÄ™pnych w systemie funkcji i integracji (np. ze Slackiem) Å‚atwiej jest także pozostawać w staÅ‚ym kontakcie w pracownikami oraz poznawać ich opinie i spostrzeżenia.

Nadużycia władzy – podsumowanie

Zarówno w miejscu pracy, jak i innych obszarach codziennego funkcjonowania nadużycia władzy stanowią poważny problem społeczny i prawny, który może prowadzić do niesprawiedliwości, utraty zaufania społecznego i naruszania praw człowieka. Z tego powodu tak ważne jest, by po pierwsze rozpoznawać oznaki takiej sytuacji (m.in. w ramach opisanych powyżej przykładów), a po drugie, jeśli zostanie się dotkniętym tego typu sytuacją, by zbierać dowody, a następnie zgłosić się z nimi do właściwej instytucji (np. zajmującą się zwalczaniem mobbingu lub dyskryminacji w miejscu pracy). Tylko poprzez aktywne działanie można zapewnić, że tego typu zachowanie nie zostanie powtórzone w stosunku do kolejnego pracownika.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .