Klaudia Kowalczyk – ��k8�콢��

Być liderem: Efekt Hawthorne w zarządzaniu

Klaudia Kowalczyk — Mon, 28 Aug 2023 07:00:01 +0000

Najważniejszym czynnikiem organizacji są ludzie, a ich motywacja zależy od wielu zmiennych, jednak bezsprzecznie zmotywowany pracownik to wydajny pracownik. Jak więc poprawić wydajność pracowników? Jak lider w dzisiejszej organizacji może wykorzystać efekt Hawthorne i co oznacza to pojęcie?

Badania Hawthorne

Pierwotne badania Hawthorne były serią testów, które finalnie miały doprowadzić do poprawy wydajności pracowników i optymalizacji produkcji w zakładzie Western Electric w Illinois w pobliżu Chicago. Badania te rozpoczęły się około 1924 roku, a zakończyły 5 lat później.

Jednym z głównych założeń tych badań było zbadanie zmiennych warunków na wpływ wydajności pracowników, głównie oświetlenia. Firma chciała sprawdzić czy zmniejszenie lub zwiększenie natężenia światła przy stanowisku pracowniczym będzie miało wpływ na poprawę wydajności danego pracownika. Choć był to trzon badań, to oświetlenie nie było jedyną zmienną, jaką sprawdzano. Przetestowano również takie zmienne jak przerwy w pracy, długość dnia pracy czy motywację płacową. W skład badań wchodziły także rozmowy z pracownikami, podczas których mogli oni swobodnie wypowiedzieć się na temat swoich obaw czy skarg związanych z pracą.

Wyniki tych badań były dość zaskakujące. Okazało się bowiem, że produktywność rosła wraz z jakąkolwiek zmianą warunków, niezależnie od tego czy oznaczała ona poprawę czy też pogorszenie warunków pracy dla danego pracownika. Może wydawać się to irracjonalne, jednak produktywność wzrosła nawet wtedy, kiedy zredukowano oświetlenie stanowiska do świec, a także wtedy kiedy pracownicy nie mieli żadnej przerwy w pracy.

Specjaliści interpretując wyniki badań zauważyli ciekawą zależność. W momencie, kiedy zainteresowanie skupiało się na danym pracowniku, jego produktywność rosła, natomiast spadała zaraz po zakończeniu badania. Według tej interpretacji niezależna ona była od czynników zewnętrznych takich jak zmiana natężenia oświetlenia, a od zainteresowania i bezpośredniej uwagi badaczy i przełożonych skupionej na danym pracowniku w momencie badania.

Przeprowadzone w tamtym czasie testy były swego rodzaju przełomem. Chodzi przede wszystkim o założenia i podejście do samego pracownika. Badacze podczas analizy otrzymanych danych zauważyli, że czynniki społeczno-psychologiczne mają ogromny wpływ na pracowników i często są dla nich bardziej istotne niż motywacje płacowe. To badanie stało się przełomem w podejściu do pracownika jako człowieka i spowodowało, że w czasie ustalania strategii zarządzania stawiano to jako istotny element.

Efekt Hawthorne

Termi “efekt Hawthorne” został wymyślony przez Henry’ego A. Landsberga, który w 1958 roku przeprowadził analizę wyników wcześniej przeprowadzonych testów na pracownikach firmy Hawthorne. Jego obserwacje sprowadzały się do stwierdzenia, że tymczasowa poprawa wydajności pracowników wynika z bycia obserwowanym podczas pracy.

Czy efekt Hawthorne’a jest prawdziwy?

Termin ten jest powszechnie znany i powielany w wielu książkach branżowych. Co więcej, uczą o nim w szkołach biznesu i na kursach zarządzania czy socjologicznych. W pierwszym odczuciu sformułowanie to wydaje się trafne i sensowne, także w dzisiejszych realiach. Załóżmy, że menadżer ogłasza konkurs na pracownika tygodnia, a także zapowiada, że w tym czasie będzie baczniej przyglądał się pracownikom w czasie ich pracy. To jasne, że w tym czasie efektywność pracowników wzrośnie, ich zainteresowanie swoimi zadaniami także. Może się okazać, że więcej osób będzie wykonywać także dodatkowe obowiązki i chętnie zostanie po pracy. Ich wydajność zapewne spadnie zaraz po tym, jak konkurs zostanie rozstrzygnięty. Patrząc na efekt Hawthorne z tej perspektywy, wydaje się, że jego założenia są całkowicie słuszne i mają sens.

Jednak w ostatnich badaniach naukowych zaczęto kwestionować ważność i autentyczność przeprowadzonych w tamtym okresie testów, co oznacza, że podstawy założenia efektu Hawthorne mogły być nieprawdziwe. Jako główny błąd założenia podaje się to, że całe badanie skupiało się na jednej grupie złożonej z pięciu kobiet. Na potrzeby tego badania zostały one przeniesione z głośnego wspólnego pomieszczenia do indywidualnego pokoju, w którym panowały lepsze warunki i było zdecydowanie ciszej. Podczas badania miały one także dostęp do superwizora, który pomagał, był przyjazny i tolerancyjny, czyli był zupełnym przeciwieństwem brygadzisty z pokoju wspólnego. Praca w tym pokoju wiązała się także z lepszym wynagrodzeniem, które zapewne także miało wpływ na poprawę wydajności pracy.

Jest to temat, który wciąż poddawany jest badaniom i analizom, a badacze otrzymują dość rozbieżne wyniki, które nie mogą ani w pełni potwierdzić, ani wykluczyć tej teorii. Można więc przyjąć, że efekt Hawthorna rzeczywiście występuje, jednak nie zawsze i nie w każdych okolicznościach. Można jednak wyodrębnić elementy, które są charakterystyczne i należą do nich:

Świadomość bycia obserwowanym
Nowatorskie sytuacje odbiegające od rutyny
Zmiany przeprowadzane podczas badania
Poprawa relacji i większa uwaga dla pracowników

Te okoliczności z całą pewnością mają wpływ na wyniki otrzymanych badań i na samo zachowanie pracowników podczas ich przeprowadzania.

To czy efekt Hawthorna jest prawdziwy czy też nie wciąż jest tematem dyskusji. Badacze uważają, że zjawisko takie rzeczywiście może występować, ale wciąż nie ustalono na czym ono dokładnie polega, a także nie wiadomo do końca dlaczego występuje i jaki ma ostateczny wpływ na pracowników.

Choć temat wciąż pozostaje otwarty, to z całą pewnością pozytywną zmianą jaką przyniósł jest skupienie się na pracowniku i dostrzeżenie tego, że aspekt psychologiczno-społeczny jest niezwykle ważny. Z każdego założenia da się wyciągnąć coś, co będzie miało istotny wpływ na zarządzanie organizacją.

Jak lider może wykorzystać efekt Hawthorna w dzisiejszej organizacji?

Poinformowanie pracowników, że są nadzorowani czy obserwowani na dłuższą metę nie przyniesie oczekiwanych rezultatów i z całą pewnością nie zwiększy ich długofalowej wydajności. Oczywiście, wszystko zależy od jednostki – u jednych może wywołać bunt i sprawić, że będą się izolować, a u drugich wywołać większe poczucie odpowiedzialności i zmotywować ich do bardziej wydajnej pracy.

Istnieją jednak lepsze sposoby na wykorzystanie podstaw założenia efektu Hawthorna i przełożenie ich na dzisiejsze okoliczności zarządzania organizacją.

Słuchaj swoich pracowników

Analiza przeprowadzonych badań wskazała jednoznacznie, że produktywność pracowników wzrastała wtedy, kiedy czuli oni, że są wysłuchani. Kierowanie zespołem polega nie tylko na wdrażaniu swojego planu, ale także na słuchaniu tego, co mają do powiedzenia członkowie zespołu. Często wysłuchanie ich to nie tylko kwestia podniesienia ich poczucia ważności, ale także możliwość uzyskania innego punktu widzenia i zyskania ciekawych pomysłów na rozwój.

W dzisiejszych czasach pracownicy kierują się nie tylko czynnikami ekonomicznymi, ale także emocjonalnymi, a przyjaźnie nastawione kierownictwo, które skłonne jest do wysłuchania i pozytywnego motywowania pracowników jest jednym z kluczowych elementów, który ma wpływ na zadowolenie z pracy, a co za tym idzie zwiększenie wydajności.

Obserwuj z wyczuciem

Tutaj konieczne jest znalezienie balansu pomiędzy monitorowaniem, a rzeczywistą obserwacją. Pracownicy nienawidzą patrzenia im na ręce przez cały dzień pracy i stałego nadzoru, jednak z drugiej strony nie podoba im się, kiedy kierownictwo zupełnie nie zwraca na nich uwagi i nie nadzoruje ich pracy. Wtedy mają poczucie, że ich praca nie ma żadnego sensu, a ich motywacja do działania spada. Konieczne jest więc znalezienie odpowiedniego balansu pomiędzy tymi dwoma skrajnościami.

W obserwacji pracowników (bez jednoczesnego wywoływania na nich presji) pomoże Ci narzędzie ��k8�콢��. System rozbudowany jest o wiele przydatnych funkcji, takich jak:

tablice kanban – możesz zaplanować realizację projektu, rozdzielić zadania swoim pracownikom i śledzić na bieżąco postępy prac,
logowanie czasu i timesheet – każdy członek może logować czas jaki poświęcił na wykonanie danego zadania, a następnie Ty, jako lider możesz śledzić te wyniki w timesheet i reagować, jeśli zauważysz nagle odstępstwa,
check-ins – ta funkcja automatycznego zadawania powtarzalnych pytań, pozwala Ci uzyskać od pracowników bieżący feedback, zapoznać się z ich spostrzeżeniami i problemami oraz utwierdzić ich w przekonaniu, że ich zdanie jest dla Ciebie ważne.

Wypróbuj ��k8�콢�� w swojej organizacji za darmo”> i poznaj w pełni możliwości tego systemu.

Zwróć uwagę na środowisko i relacje społeczne

Eksperyment przeprowadzony pierwotnie pokazał, że dobór grupy ma ogromne znaczenie. Panie, które pracowały w niewielkim pokoju w lepszych warunkach, nawiązały przyjazne stosunki i wspólną więź, co także miało wpływ na poprawę wydajności. Atmosfera to coś, co ma ogromne znaczenie podczas pracy, a często o tym zapominamy. Lider powinien więc obserwować swoich pracowników i umiejętnie dobierać ich w zespoły tak, aby pracownicy pozytywnie na siebie nawzajem wpływali.

Aby jako lider wpłynąć na poprawę produktywności, zadbaj o odpowiednią komunikację w zespole. Spraw, aby każdy miał poczucie, że może swobodnie wyrazić swoją opinię czy pogląd, a także zadbaj o to, aby nie dochodziło do spięć pomiędzy pracownikami.

Pozbądź się monotonii

Jednym z elementów, który dostrzegli badacze jako mający wpływ na wyniki ówczesnego badania, był element innowacyjności. Wykonywanie powtarzalnych zadań może z czasem powodować uczucie znudzenia, co przekłada się na zmniejszenie poczucia sensu, a co za tym idzie także produktywności. Jako lider musisz zadbać o to, aby każdy pracownik czuł, że jego praca ma sens. Nawet jeśli zmiana samych obowiązków nie jest możliwa, możesz zadbać o to, aby pozostałe elementy dodawały nieco dynamiki. Jednym z ciekawych pomysłów jest wprowadzenie warsztatów, szkoleń czy innych zajęć kreatywnych, nawet typowo rozrywkowych.

Określ jasne ścieżki rozwoju

To, co ma wpływ na motywację pracowników nie zawsze związane jest jedynie z poprawą płacy czy też relacjami międzyludzkimi. Niektórych pracowników motywuje najbardziej możliwość dalszego rozwoju i zdobywanie kolejnych szczebli kariery. Dotyczy to szczególnie tych, którzy osiągnęli już jakiś poziom i są uznawani za talenty w firmie. Utrzymanie takich osób może być trudne, jeśli nie dostrzegą oni potencjału na dalszy rozwój. Dlatego dobrym sposobem jest wprowadzenia planów zawodowych, które jasno określałyby kolejne kroki rozwoju danego pracownika w firmie.

Efekt Hawthorne – podsumowanie

Inteligentna obserwacja, a może lepiej byłoby powiedzieć nadzór czy monitorowanie, to tylko jeden z elementów, który ma wpływ na poprawę wydajności pracowników. Istotne jest, aby lider był częścią zespołu, był blisko z pracownikami, tak aby czuli się oni zaopiekowani. Ważne są także relacje międzyludzkie w zespole, ale ostateczny wpływ na produktywność mają także inne czynniki.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Na czym polega efekt utopionych kosztów i jaki ma wpływ na nasze decyzje?

Klaudia Kowalczyk — Mon, 21 Aug 2023 10:33:36 +0000

Już na etapie projektowania zakładano, że inwestycja nie będzie dochodowa (z uwagi m.in. na wysokie koszty produkcji oraz nieopłacalność lotów przy rosnących cenach ropy naftowej) – ostateczna wartość wyprodukowania tego samolotu wyniosła 10 razy więcej niż przewidywano (z tego powodu stworzono jedynie 20 egzemplarzy). Samoloty były wykorzystywane przez 30 lat, ale wciąż generowały straty, aż w końcu 2003 roku zaprzestano ich użytkowania. Projekt Concorde stanowi idealny przykład zjawiska znanego jako efekt utopionych kosztów. Poniżej wskazujemy, na czym polega ten błąd poznawczy oraz w jaki sposób wpływa na podejmowane przez nas decyzje.

Czym jest efekt utopionych kosztów?

Efekt utopionych kosztów (ang. sunk cost fallacy, nazywany również niekiedy efektem Corcorde) to błąd poznawczy, który polega na podejmowaniu decyzji w oparciu o kwoty, zasoby, czas lub wysiłki już zainwestowane w daną sytuację (projekt, działanie itp.) – zamiast poprzez dokonanie racjonalnej oceny przyszłych korzyści oraz poniesionych zasobów. W praktyce oznacza to, że ludzie bojąc się stracić to, co już zainwestowali, kontynuują (często podświadomie) błędne działania, mimo że wszystkie dowody wskazują na to, że dalsze inwestycje są po prostu nieopłacalne. W tym obszarze szczególnego znaczenia nabierają 3 hipotezy, które opracował Richard Thaler, amerykański ekonomista:

im wyższy jest poziom poniesionych wcześniej nakładów, tym więcej wysiłku i czasu poświęca się na „ratowanie” projektu,
mniej bolesne uznaje się zawieszenie projektu niż zupełną rezygnację z niego,
wraz z upływem czasu projekt jest w końcu uznawany za całkowicie zamortyzowany i anulowany, niezależnie od wysokości poniesionych nakładów.

Czym jest efekt utopionych kosztów?

Efekt utopionych kosztów może być widoczny w różnych aspektach codziennego funkcjonowania – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Kilka przykładów takiej sytuacji wymieniamy poniżej.

Biznes – firma, która już zainwestowała znaczne pieniądze i czas w projekt, który nie przynosi oczekiwanych wyników, może kontynuować go pomimo braku realnych perspektyw sukcesu (tylko po to, by nie „tracić” już zainwestowanych zasobów).
Edukacja – osoba, która spędziła wiele lat na zdobywanie wykształcenia w wybranym obszarze, może być skłonna kontynuować pracę w dziedzinie, która jej nie satysfakcjonuje (tylko dlatego, że już poświęciła wiele czasu i innych zasobów na naukę).
Relacje osobiste – ludzie mogą pozostawać w toksycznych lub niewspierających relacjach, bo obawiają się „stracić” czas spędzony dotychczas z daną osobą.
Inwestycje finansowe – inwestorzy mogą kontynuować inwestowanie swoich środków w spadające akcje lub nierentowne projekty z uwagi na fakt, że wcześniej zainwestowali w nie znaczne sumy pieniędzy (i nie chcą, żeby końcowo te pieniądze zostały zmarnowane).
Polityka – decydenci polityczni mogą kontynuować realizację projektów, które nie przynoszą zakładanych rezultatów (tylko dlatego, że już wydano na nie znaczne środki publiczne.)

Dlaczego efekt utopionych kosztów jest szkodliwy?

Trzymanie się nieopłacalnych projektów lub działań tylko dlatego, że już zainwestowaliśmy w nie nasze środki, może prowadzić do ponoszenia większych strat – zarówno finansowych, jak i czasowych. To jednak nie jedyne konsekwencje, jakie wiążą się z tym błędem poznawczym.

Należy wskazać również, że tego typu decyzje, oparte o irracjonalne przekonania, a nie na rzeczywiste dane, fakty czy analizy, powodują u nas emocjonalny dyskomfort, prowadząc do uczucia frustracji, stresu i poczucia bezcelowości (z uwagi na nieosiąganie pozytywnych rezultatów). W obszarze biznesowym konsekwencje mogą być szczególnie widoczne w blokowaniu nowych możliwości, co niekiedy może prowadzić do wyborów niekorzystnych dla nas samych lub dla organizacji, w której działamy.

Jak uniknąć efektu utopionych kosztów?

Chociaż efekt utopionych kosztów to podświadome przekonanie, to nie jest jednak tak, że nie można próbować z nimi walczyć. Konieczne jest jednak praktykowane realistycznego podejścia do podejmowania decyzji. Istotne w tym zakresie będą szczególnie:

przeprowadzenie racjonalnej analizy korzyści i ponoszonych zasobów,
dokładne zdefiniowanie celów,
przemyślane alokowanie zasobów,
ciągłe poszukiwanie alternatywnych rozwiązań,
przygotowanie planu awaryjnego na wypadek niepowodzenia, co pozwoli podejść do decyzji o zaprzestaniu realizacji projektu z większym spokojem i dystansem,
zaakceptowanie poniesionej straty,
zwrócenie się po opinie zewnętrzne (współpracowników, mentorów, ekspertów branżowych), którzy pomogą wyjść poza emocjonalne zaangażowanie.

Ucieczka z pułapki utopionych kosztów z wykorzystaniem ��k8�콢��

Wykorzystując ��k8�콢�� w swojej pracy, możesz już na etapie planowania projektu zminimalizować ryzyko wpadnięcia w pułapkę utopionych kosztów. Zacznij od określenia budżetu projektowego, estymacji godzin, które będą potrzebne na jego realizację oraz podania przewidywanej daty zakończenia.

��k8�콢�� posiada także funkcję check-ins, dzięki której możesz zadawać powtarzalne pytania swojemu zespołowi, np. o postępy w pracy. Taka automatyzacja sprawia, że nie musisz wysyłać wiadomości ręcznie – wystarczy, że ustawisz częstotliwość oraz dni tygodnia i godzinę, kiedy członkowie zespołu mają dostać od Ciebie pytanie.

Efektu utopionych kosztów unikniesz także będąc na bieżąco z tym, co i przez kogo jest realizowane. Śledzenie postępów ułatwi Ci przejrzysta tablica kanban, której sekcje i statusy można dopasować do swojego stylu pracy. Dodatkowo, możesz udostępnić tablicę osobom z zewnątrz, co pozwoli Ci poznać ich obiektywne opinie.

Podsumowanie

Zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym dążymy do opłacalności wszystkich realizowanych przez nas działań. W tym zakresie trzeba więc być świadomym tego, że niekiedy na podejmowane przez nas decyzje może mieć wpływ efekt utopionych kosztów – i starać się go ograniczać, np. poprzez alternatywne opcje, krytyczne pytania, racjonalne analizy oraz sięganie po opinie zewnętrzne.

Praktykowanie świadomego podejścia do naszych decyzji i rezygnacji z utrzymywania wcześniejszych (szeroko rozumianych) inwestycji pozwoli nam osiągać lepsze wyniki, zgodnie z naszymi oczekiwaniami i wyznaczonymi celami. Bez wątpienia wymaga jednak dużej odwagi oraz umiejętności oddzielenia emocji od procesu podejmowania decyzji, które warto u siebie stale wzmacniać.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Czym jest analiza zadań w badaniach UX?

Klaudia Kowalczyk — Fri, 24 Feb 2023 12:39:03 +0000

Czy wiesz czym jest analiza zadania w kontekście badań user experience? Koniecznie przeczytaj nasz artykuł na ten temat, aby dowiedzieć się, do czego służy i jak się do niej odpowiednio przygotować. Przedstawiamy także różne podejścia i metody analizy zadań w badaniach UX oraz korzyści, jakie może nieść za sobą wykorzystanie tej metody w procesie projektowym.

Czym jest analiza zadań w badaniach UX – spis treści:

Czym jest analiza zadań w kontekście UX?
Kiedy przeprowadzać analizę zadań?
Jak przeprowadzić analizę zadań?
Wykorzystanie analizy zadań w projekcie
Podsumowanie

Czym jest analiza zadań w kontekście UX?

Analiza zadań (ang. task analysis) to proces poznawania użytkowników poprzez ich obserwację w trakcie działania (wykonywania zadań). Metoda ta jest skutecznym sposobem, aby dowiedzieć się, co i w jaki sposób potencjalni użytkownicy chcą osiągnąć oraz czy są w tym skuteczni (i w jakim stopniu). Za pomocą analizy zadań badacze UX mogą uzyskać informacje m.in. na temat tego:

Jakie osobiste (lub kulturowe) doświadczenia użytkownicy wnoszą do zadania?
W jaki sposób wcześniejsza wiedza uczestników wpływa na podejście do rozwiązania zadania?
Jaki wpływ na działania użytkowników ma środowisko fizyczne?
W jakim miejscu i czasie uczestnicy wykonują zadanie?
Ile wynosi szacowany (z punktu widzenia uczestnika) czas rozwiązania danego zadania zadania?

Kiedy przeprowadzać analizę zadań?

Analizę zadań warto przeprowadzić przede wszystkim przed stworzeniem przepływu użytkowników (user flow). Jeśli nie wykorzystają danej funkcji produktu w oczekiwany lub zakładany sposób lub nie mogą ukończyć procesu i osiągnąć określonego celu, istnieje spora szansa, że podczas analizy zadań coś zostało przeoczone.

Analiza zadań będzie dobrym wyborem do przeprowadzania na wczesnym etapie prototypowania lub walidacji badań. Dzięki poznaniu prawdopodobnej ścieżki użytkownika z punktu A do punktu B, można oprzeć na niej projekt spełniający realne oczekiwania (a nie jedynie przypuszczenia).

Przygotowanie do analizy zadania

Dane, wykorzystywane podczas przeprowadzania analizy zadania, mogą pochodzić z wywiadów z użytkownikami, badań odkrywczych czy też innej metody badawczej. Aby rozpocząć analizę zadania należy mieć wystarczająco dużo informacji, aby bez większych problemów odpowiedzieć na następujące pytania:‍

Co sprawia, że użytkownicy rozpoczynają zadanie?
Skąd użytkownicy wiedzą, kiedy zadanie zostało zakończone?
Co użytkownicy muszą wiedzieć, aby wykonać to zadanie?
Jakich narzędzi użytkownicy potrzebują podczas wykonywania zadania?

Wybranie typu analizy zadania

Istnieje więcej niż jedno podejście do analizy zadań i każde z nich w zależności od projektu, badanego problemu, ogólnej sytuacji czy warunków może się sprawdzić . Jedną z najprostszych do przeprowadzenia metod jest hierarchiczna analiza zadań.

Hierarchiczna analiza zadań

Zidentyfikowanie zadań i podzadań – badanie należy rozpocząć od zidentyfikowania zadania głównego, podzielonego na mniejsze podzadania, ponieważ każde zdarzenie potrzebuje własnego, określonego celu. Jeśli zadanie zawiera więcej niż osiem podzadań, prawdopodobnie analizowane zagadnienie jest zbyt szerokie lub złożone. W takim przypadku lepiej rozdzielić ten proces, na osobne przypadki.
Narysowanie diagramu – Następnym krokiem jest utworzenie diagramu wszystkich działań wymaganych dla ukończenia zadania i każdego z jego podzadań. Nie wszystko będzie równie ważne dla projektu, dlatego warto posłużyć się wiedzą i doświadczeniem, oraz wskazówkami z posiadanych już danych, aby umieć określić, które kroki będą rzeczywiście istotne. Diagram powinien pokazywać, w jaki sposób zadania są ze sobą powiązane i w jakiej kolejności należy je wykonać – o ile oczywiście kolejność ma w tym przypadku znaczenie.

Diagram można narysować czy przedstawić w dowolny sposób, który odpowiada całemu zespołowi. Nie ma ustalonego standardu ani żadnych wytycznych dotyczących tego, jak powinien wyglądać. Mogą to być samoprzylepne karteczki przyklejone do białej tablicy, schemat naszkicowany ołówkiem w notesie czy diagram wykonany w programie graficznym. Ważne, aby w razie potrzeby można było go łatwo edytować, a także aby był czytelny i zrozumiały dla członków zespołu projektowego.

Napisanie historii – diagramy same w sobie są dość schematyczne i nie opowiadają całej historii, dlatego nie będą przydatne dla kogoś, kto nie jest zaznajomiony z zadaniem, które akurat jest analizowane. Jako dodatek do diagramu należy opisać historię, która będzie stanowić jego rozwinięcie i uzupełnienie.
Zewnętrzny feedback – mając przygotowany diagram i historię, warto skontaktować się z osobą (lub nawet z kilkoma osobami) z zewnątrz. Osoba ta nie może należeć zespołu projektowego, jednak musi znać i rozumieć analizowane obecnie zadanie. Pozwoli to uzyskać informację zwrotną czy przygotowany opis zadania i wszystkich jego podzadań jest jasny zrozumiały. Takie wskazówki pozwolą wychwycić niejasności i niedopowiedzenia, które wymagają poprawy.

Analiza zadań poznawczych

Analiza zadań poznawczych, inaczej zwana kognitywną analizą zadań, jest podobna do opisanej wyżej analizy hierarchicznej. Różni się jednak tym, że oprócz przyjrzenia się, w jaki sposób różne kroki odnoszą się do siebie nawzajem i jak są ze sobą powiązane, bada także to, w jaki sposób użytkownik podejmuje swoje decyzje na każdym etapie, ile wyzwań poznawczych jest zaangażowanych w każdy krok oraz jak cały proces może się różnić w zależności od indywidualnego doświadczenia i poziomu wiedzy użytkownika.

Analiza równoległa

Analiza równoległa oznacza, że to samo zadanie jest analizowane wielokrotnie (za pomocą dowolnej metody lub nawet kilku różnych metod), aby odzwierciedlić perspektywy różnych grup użytkowników, które są analizowane za pomocą różnych osób. Metoda pozwala dopasować finalny produkt dla różnych grup docelowych.

Innym powodem przeprowadzania analizy równoległej jest uzyskanie i porównanie danych drugiego zespołu. Każdy z nich może przeprowadzić własną, odrębną analizę, a następnie porównać wyniki.

Wykorzystanie analizy zadań w projekcie

Na tym etapie należy szukać elementów w zdefiniowanych wcześniej krokach (podzadaniach), przy których można w jakiś sposób pomóc użytkownikowi. Przykładowymi rozwiązaniami jest zawarcie rekomendacji i wskazówek lub usunięcie podzadań, które okazały się zbędne. Musi to wynikać jednak z danych, czyli z perspektywy użytkownika, a nie z przypuszczeń, czy podejrzeń zespołu projektowego.

Dobrze stworzony i spójny diagram pozwala zidentyfikować kroki, które mogą stwarzać problemy oraz zadania, które można w jakiś sposób zautomatyzować. Na zakończenie analizy należy zapisać wszystkie obserwacje i na tej podstawie zdecydować, które wyzwania projektowe należy poprawić, a które nie są obecnie istotne.

Podsumowanie

Sama analiza zadań jest stosunkowo łatwa. Trudniejszą częścią jest z pewnością zebranie danych niezbędnych do jej przeprowadzenia Warto pamiętać, że powszechne błędy są powszechne, ponieważ popełniają je inteligentni ludzie o dobrych intencjach, czasem nawet po zapoznaniu się z komunikatem ostrzegawczym. Jeśli jedna analiza zadań jeśli jest właściwie stosowana wykorzystana, może być kluczowym czynnikiem, który pozwoli ci zaprojektować produkt funkcjonalny i intuicyjny, z którego ludzie będą mogli z przyjemnością korzystać.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Testy pierwszego kliknięcia jako metoda badawcza UX

Klaudia Kowalczyk — Fri, 24 Feb 2023 09:13:38 +0000

First click testing to nic innego jak test pierwszego kliknięcia. Mimo że sama nazwa tej metodologii wyjaśnia, czym ona jest, to warto się zagłębić w temat, aby dowiedzieć się kiedy warto z niej korzystać i jak przygotować się do takiego testu. Przeczytaj nasz artykuł — pod koniec polecamy też kilka ciekawych narzędzi pomocnych w przeprowadzeniu First Click testing!

Testy pierwszego kliknięcia jako metoda badawcza UX – spis treści:

Czym jest test pierwszego kliknięcia?
Kiedy wykorzystać test pierwszego kliknięcia w badaniach UX
Jak przeprowadzić test pierwszego kliknięcia
Narzędzia pomocne przy testach pierwszego kliknięcia
Podsumowanie

Czym jest test pierwszego kliknięcia?

Testy pierwszego kliknięcia są szybką metodą badawczą, którą można zastosować w przypadku dowolnego produktu posiadającego interfejs — w tym strony internetowej, aplikacji czy strony mobilnej. Służą do oceny, czy zaplanowana struktura nawigacji i linków skutecznie pomaga użytkownikom w poruszaniu się po stronie i wyszukiwaniu potrzebnych informacji i elementów.

Cały zamysł jest dość prosty: podczas testu pokazujesz uczestnikom model szkieletowy lub projekt strony i pytasz, w które miejsce by kliknęli, aby wykonać określone zadanie. Analizując miejsca klikane jako pierwsze, możemy uzyskać odpowiedzi na istotne pytania, takie jak:

Które przyciski, treść i inne elementy nawigacyjne są najbardziej intuicyjne dla użytkowników?
Których elementów nawigacyjnych badani użytkownicy nie zauważają, unikają lub używają niewłaściwie?
Gdzie najlepiej umieścić dane przyciski, ikony, menu i inne elementy nawigacyjne?
Jaka jest najbardziej optymalna ścieżka do wykonania danego zadania i jak Twój projekt wspiera lub przeszkadza na tej ścieżce?‍

Wyniki testu pierwszego kliknięcia często przybierają formę heat mapy (zwanej „mapą kliknięć” lub „ciemną mapą”), która obrazuje najczęstsze lokalizacje kliknięć. Późniejsza analiza miejsc, w które kliknęli użytkownicy, pomoże zrozumieć, czy badany projekt zapewnia użytkownikowi optymalne wrażenia.

Może być zastanawiające, dlaczego to pierwsze kliknięcie jest aż tak ważne, że poświęcamy mu cały artykuł. Dzieje się tak, ponieważ to właśnie pierwsze kliknięcie decyduje o ogólnym sukcesie sesji. Odpowiednio wykonane pierwsze kliknięcie to kluczowy aspekt w projektowaniu witryny przyjaznej i użytecznej dla użytkownika.‍ Z kolei gdy pierwsze kliknięcie się nie powiedzie, reszta sesji również ma tendencję do sprawiania problemów. Użytkownicy mają około dwukrotnie większe szanse na powodzenie całej „misji”, jeśli poprawnie wykonają to pierwsze kliknięcie!

Kiedy wykorzystać test pierwszego kliknięcia w badaniach UX

Jako że testy pierwszego kliknięcia są stosunkowo szybkie i niedrogie, można wykorzystać je w wielu różnych projektach i sytuacjach. Dodatkowo zebrane w testach informacje nie wymagają dogłębnej analizy i umożliwiają szybkie podjęcie działań naprawczych.

Testy pierwszego kliknięcia będą skuteczne niemal na każdym etapie rozwoju produktu, a także już po wprowadzeniu na rynek – w celu ulepszenia produktu i poprawy funkcjonalności. Warto zaznaczyć, że testy pierwszego kliknięcia sprawdzą się nie tylko w przypadku stron internetowych, ale też każdego innego produktu z interfejsem użytkownika.

Jak przeprowadzić test pierwszego kliknięcia?

Test pierwszego kliknięcia jest stosunkowo prosty do planowania i projektowania, a do tego wymaga tak naprawdę przygotowania tylko dwóch podstawowych elementów: testowanej strony, zrzutu ekranu lub szkieletu oraz treści zadań, które chcemy na tej stronie przetestować.

Zacznij od utworzenia i zapisania zadań (scenariusza badania). Ustal który element strony chcesz zbadać i przeanalizować, a następnie określ najlepszą ścieżkę do wykonania tego zadania (przykładowo chcesz zbadać, gdzie użytkownicy szukają informacji o godzinach działania infolinii banku, w takim przypadku najlepsza ścieżka do wykonania zadania to np. kliknięcie na stronie głównej zakładki „kontakt”).

Podczas badania obserwuj, gdzie użytkownicy klikają i zapisuj, ile czasu zajęło im kliknięcie. Jeśli wyszukanie tak podstawowej informacji jak godzinny działania infolinii zajmuje użytkownikowi kilkanaście sekund — będzie to oznaczać, że informacja jest ukryta, zbyt mało wyróżniona na stronie bądź zaprojektowana architektura informacji nie jest do końca intuicyjna.

Zwróć też uwagę na użytkownika w trakcie testu — a dokładniej na jego poziom pewności i poziom trudności, jakie sprawiło mu zadanie. Niestety nie zawsze będziesz miał możliwość obserwowania testów pierwszego kliknięcia w czasie rzeczywistym, a tym samym wglądu w myśli i zachowania uczestników. Jeśli natomiast masz możliwość obserwowania ich podczas testów, zwracaj uwagę na kilka elementów:

obserwuj mimikę twarzy oraz język ciała badanych osób podczas testu,
zadawaj uczestnikom dodatkowe pytania (np. dlaczego kliknęli akurat w tym miejscu, dlaczego wahali się przed kliknięciem, dlaczego zmienili zdanie co do kliknięcia),
po kliknięciu nie mów, czy było to właściwe miejsce, ponieważ uczestnicy nie mogą czuć się nieoceniani i muszą wierzyć, że nie ma dobrych ani złych odpowiedzi — dzięki temu będą zachowywali się jak najbardziej naturalnie

Odpowiedzi, które otrzymasz na te dodatkowe, uzupełniające pytania, mogą okazać się równie cenne co dane ilościowe zebrane podczas testu (dotyczące czasu i miejsca tego pierwszego kliknięcia). Jeśli jednak przeprowadzasz testy zdalnie, możesz wykorzystać narzędzie do automatyzacji lub ankiety w trakcie testu — aby uzyskać dodatkowe informacje od testerów.

Narzędzia pomocne przy testach pierwszego kliknięcia

Jeśli testy pierwszego kliknięcia możesz obserwować osobiście testy kliknięć, to możliwe jest ręczne śledzenie kliknięć, jednak najbardziej wydajną (i jednocześnie najdokładniejszą) opcją jest skorzystanie z jednego z wielu dostępnych narzędzi do ich rejestrowania:

UsabilityHub

To zdalna platforma do badań z użytkownikami, która oferuje funkcje testowania pierwszego kliknięcia, a też np. testy preferencji.

Optimal Workshop

Oferuje narzędzia do przeprowadzania różnych metod badawczych UX, w tym sortowania kart, testów drzewa czy internetowych ankiet ilościowych. Ich narzędzie do testowania pierwszego kliknięcia nazywa się Chalkmark.

UserZoom

Funkcja testowania kliknięć umożliwia przeprowadzanie zdalnych testów kliknięć na wielu różnych wariantach projektu, zadawanie pytań uzupełniających, a także wizualizację wyników na heat mapach.

Useberry

Oferuje narzędzia do zdalnych testów UX dla różnych metod testowania użytkowników – w tym właśnie testowania pierwszego kliknięcia.

Proven by Users

To platforma do badań użytkowników, która pozwala przetestować wiele aspektów projektu. Oferuje narzędzia do testowania pierwszego kliknięcia, ale też między innymi do sortowania kart, testowania drzewa, ankiet i wielu innych metod.

UXTweak

Oferuje różnorodne narzędzia do badania UX, w tym narzędzia do testowania pierwszego kliknięcia.

HotJar

Pozwala śledzić i analizować zachowania użytkowników na stronie internetowej na żywo – z heat mapami do wizualizacji oraz zdalnych nagrań zachowań użytkowników.

Podsumowanie

Testy pierwszego kliknięcia to szybka, prosta i stosunkowo niedroga metoda zrozumienia i udoskonalenia interfejsu produktu. Można wykorzystać ją na wielu etapach projektu i szybko uzyskać pytania na nurtujące nas odpowiedzi. Pamiętaj, że pierwsze prawidłowe kliknięcie dwukrotnie zwiększa prawdopodobieństwo wykonania zadania w całości! Tak więc testując i optymalizując pierwsze kliknięcie, podwajasz sukces swojego interfejsu użytkownika – a tym całym całego produktu końcowego.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Czym jest test drzewa w badaniach UX?

Klaudia Kowalczyk — Thu, 23 Feb 2023 11:33:35 +0000

Czy wiesz czym jest tak zwany test drzewa? Przeczytaj nasz artykuł, w którym przybliżamy tę metodę badawczą. Dobrze przeprowadzone testy drzewa pozwalają poprawić architekturę strony i stworzyć bardziej przyjazny, intuicyjny produkt finalny – a w efekcie wpłynąć pozytywnie na całościowe doświadczenie użytkowników.

Czym jest test drzewa w badaniach UX – spis treści:

Czym jest Tree Testing?
Test drzewa a sortowanie kart i test pierwszego kliknięcia
Kiedy wykorzystać test drzewa?
Wady metody testu drzewa
Jak przeprowadzić test drzewa
Podsumowanie

Czym jest test drzewa (Tree Testing)?

Test drzewa oznacza testowanie architektury projektowanej witryny czy aplikacji — a w szczególności jego menu — czyli swego rodzaju „rozgałęzienia” zakładek i podstron w produkcie (stąd też nazwa nawiązująca do drzewa). Ta metoda badawcza jest stosunkowo prosta do przeprowadzenia i można wykorzystać ją na wczesnym etapie procesu programowania, aby zaoszczędzić sporo czasu i włożonego wysiłku w późniejszym czasie. Testowanie drzewa pozwala uzyskać informacje zwrotne potrzebne do zaprojektowania funkcjonalnej strony internetowej czy aplikacji posiadającej menu.

Test drzewa a sortowanie kart i First Click testing

Testowanie drzewa jest też czasem określane jako „sortowanie kart wstecz” i w pewnym stopniu przypomina First Click Testing, więc trudno jest opisać metodę testu drzewa bez ich wcześniejszego omówienia. Warto jednak podkreślić, że te rozwiązania są ze sobą mocno powiązane i z pozoru mogą wydawać się dość podobne, ale pełnią bardzo różne funkcje w projektowaniu UX.

First click testing polega na zleceniu testerowi zadania — na przykład wyszukaniu godzin otwarcia na stronie internetowej sklepu — i zarejestrowaniu, czy pierwsze miejsce, w które użytkownik faktycznie kliknie, rzeczywiście znajduje się na właściwej ścieżce do wykonania tego zadania. Brak kliknięcia we właściwym miejscu lub zbyt długie szukanie informacji będzie sugerować, że coś jest nie tak z układem naszej witryny. Albo architektura witryny jest nieintuicyjna, albo wygląd strony jest w jakiś sposób mylący lub rozpraszający uwagę. Może też okazać się, że właściwe miejsce do kliknięcia zostało przypadkowo ukryte lub zasłonięte. Testy pierwszego kliknięcia można przeprowadzić zarówno chcąc sprawdzić nowy projekt, jak i zbadać ewentualne problemy w już istniejącym projekcie.

Z kolei sortowanie kart polega na wręczeniu uczestnikowi grupy kart (papierowych lub elektronicznych na ekranie komputera), z których każda jest opisana pewnym hasłem / kategorią / słowem. Następnie prosimy uczestnika o uporządkowanie kart i pogrupowanie ich w najbardziej logiczny i sensowny dla niego sposób. Chociaż metoda ta ma kilka możliwych zastosowań, jest często używana jako pierwszy krok w projektowaniu struktury strony czy aplikacji.

Wiedząc już, na czym polega sortowanie kart oraz first click testing możemy przejść do szerszego omówienia testu drzewa. Test drzewa polega na pokazaniu testerowi architektury witryny i zapytaniu go, gdzie by kliknął, aby osiągnąć dany cel (zlecone zadanie). Jednak w przeciwieństwie do first click testing, test nie kończy się na tym etapie. Tester musi przejść całą ścieżkę, od pierwszej strony do ostatniego kliknięcia. Warto pamiętać, że wykonanie pierwszego kliknięcia prawidłowo, nie gwarantuje sukcesu — użytkownik nadal może się zgubić przed ukończeniem zadania. Błędnie rozplanowana struktura strony skutkuje utratą użytkowników.

Inną znaczącą różnicą między testem drzewa a first click testing jest to, że test drzewa obejmuje tylko strukturę strony, a nie jej zawartość czy układ. Podczas first click testing nieprawidłowe kliknięcia mogą wynikać np. z tego, że przyciski są za duże, za małe, w niewłaściwym miejscu czy w niewłaściwym kolorze — nawet jeśli podstawowa architektura strony jest poprawna. Przy testowaniu drzewa żadna z tych zmiennych nie jest tak naprawdę istotna, ponieważ tester nie widzi całego układu strony a jedynie schemat przedstawiający, które nagłówki będą zawierać jakie podnagłówki.

Testowanie drzewa jest często nazywane wstecznym sortowaniem kart, ponieważ obie te metody koncentrują się bardzo ściśle na architekturze strony i jej rozgałęzionym „drzewie” opcji — czyli menu. Podczas sortowania kart prosisz użytkowników, aby utworzyli dla ciebie „drzewa”, które w dalszym etapie poddajesz testom (tree testing).

Kiedy wykorzystać test drzewa??

Testowanie drzewa można przeprowadzić już na bardzo wczesnym etapie procesu projektowego, ponieważ witryna – ani nawet jej szkic – nie musi jeszcze istnieć. Wszystko, co jest potrzebne do badania to „drzewo” przygotowane na wcześniejszym etapie, np. podczas sortowania kart z użytkownikami. Jeśli drzewo nie przejdzie testu pozytywnie, problem jest stosunkowo prosty i przede wszystkim tani w naprawie, ponieważ nie trzeba cofać się bardzo daleko w procesie.

Pamiętaj, że w branży UX nie ma jednego idealnego procesu, ani wytycznych co do metod, które musisz wykorzystać za każdym razem w projekcie. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji, zasobów czasowych i ludzkich, budżetu i zakresu samego projektu. Powinniśmy dobierać metody w zależności od problemu, tego co badamy, co chcemy osiągnąć i poprawić w produkcie.

Jeśli pracujesz nad bardziej rozbudowaną stroną – na której będzie menu i co najmniej kilka podstron warto jednak popracować właśnie nad architekturą. Sortowanie kart przez użytkowników w połączeniu z późniejszym testem drzewa pozwoli ci przygotować intuicyjną, przyjazną dla użytkownika i jasną architekturę strony, a w efekcie przejrzysty interfejs, po którym zwyczajnie łatwo się poruszać.

Wady metody testu drzewa

Testowanie drzewa koncentruje się tylko na architekturze witryny – co może stanowić nieocenioną pomoc dla projektanta UX, ponieważ jeśli test ujawni problem, wiemy, gdzie dokładnie leży. Jednak w projektowaniu istnieje wiele innych rzeczy, które mogą pójść nie tak, dlatego nie należy używać tylko testowania drzewa. Aby zapewnić użyteczność całego produktu, potrzebujesz także źródeł informacji o innych aspektach projektu i ich funkcjonalności. Inną potencjalną wadą testu drzewa może być to, że ze względu na zautomatyzowany i zdalny proces, ciężko uzyskać z niego jakościowe dane, które mogłyby wskazać przyczyny problemów.

Jak przeprowadzić test drzewa?

Projektowanie testu

Testowanie drzewa logistycznie jest dosyć proste, ponieważ nie wymaga przemieszczania się, gromadzenia materiałów ani koordynowania większej liczby osób. Jedyne co należy zrobić w ramach przygotowań to zaprojektować swój test.

Wybór narzędzia

Chociaż można przeprowadzić testowanie drzewa z odręcznie rozrysowaną mapą witryny i notatnikiem, większość testów przeprowadza się jednak online, korzystając ze specjalistycznych narzędzi. Pozwalają one wprowadzić kategorie i podkategorie (generalnie wszystkich elementów rozgałęzienia menu), z których tworzy się klikalne drzewo, przystosowane do testowania.

Testerzy otrzymają link do testu i wykonują zlecone zadania. Mogą to zrobić w niemoderowanym otoczeniu, w zaciszu własnego domu przy użyciu prywatnego komputera lub w moderowanym otoczeniu, w którym można obserwować całe badanie. Narzędzie śledzi, gdzie testerzy klikają, ile czasu im to zajmuje, w jakiej kolejności klikają poszczególne obiekty/elementy i ilu z nich klika we właściwe miejsca.

Tworzenie drzewa

Oczywiście zanim przetestujesz drzewo będziesz musiał je zaprojektować i zdecydować, jaką jego część chcesz przebadać – jeśli twoja witryna jest bardzo złożona i rozbudowana, nie musisz testować wszystkich ścieżek naraz. Możesz przeprowadzić test A/B i przebadać w jednym czasie dwa różne drzewa – aby ocenić, które z nich działa lepiej. Pamiętaj jednak aby nie pokazywać obu wersji temu samemu testerowi.

Pisanie zadań

Przygotowując zadania dla testerów, postaraj się, aby nie brzmiały one po prostu „znalezienie godziny otwarcia sklepu”. Niezmiernie ważne jest, aby unikać używania tego samego sformułowania, co etykieta menu będąca odpowiedzią na zadanie. Po drugie, ważne jest, aby tester był w takim samym nastroju i takiej samej sytuacji co prawdziwy użytkownik — umysł działa inaczej, w zależności od tego, czy dana osoba rozwiązuje test, czy też próbuje rozwiązać faktyczny życiowy problem. Daj testerowi realistyczny scenariusz zamiast jednego prostego pytania testowego.

Nie twórz też zbyt skomplikowanych scenariuszy: pomiń nieistotne szczegóły, które mogą wprowadzać w zakłopotanie. Pamiętaj, że wielu testerów będzie tylko przeglądać pytania, zamiast uważnie je czytać ze zrozumieniem, przez co może pomylić dodatkowy szczegół z centralnym punktem zadania. Wystarczy jedno lub dwa zdania.

Ten sam test może – a wręcz powinien – obejmować kilka zadań, dzięki czemu uzyskasz większy i bardziej szczegółowy obraz tego, czy twoje drzewo działa zgodnie z planem. Poleceń nie powinno jednak być więcej niż 10, aby całe badanie nie trwało zbyt długo i nie zmęczyło za bardzo testera. Jeśli planujesz przetestować więcej niż 10 zadań, zaplanuj więcej niż jeden test.

Nigdy nie będziesz w stanie przetestować wszystkiego, każdej możliwej ścieżki na stronie, dlatego skoncentruj się na elementach, które są faktycznie najważniejsze i kluczowe dla użyteczności produktu oraz na tych, co do których podejrzewasz, że mogą stanowić szczególny problem.

Podsumowanie

Testowanie drzewa ma tę zaletę, że jest łatwiejsze do przygotowania i przeprowadzenia niż większość pozostałych testów dzięki dostępnym na rynku nowoczesnym narzędziom. Wierzymy, że udało nam się przedstawić testowanie drzewa w dobrym świetle, jako pomocną, tanią i prostą metodę weryfikacji projektu Warto jednak mieć na uwadze, że nie sprawdzi się w każdej sytuacji oraz — jak w zasadzie większość metod badawczych UX — wymaga uzupełnienia innymi badaniami dla bardziej rzetelnych wyników i szerszego zrozumienia problemów, z którymi mierzą się użytkownicy.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Czym są testy A/B w badaniach UX?

Klaudia Kowalczyk — Wed, 22 Feb 2023 11:50:32 +0000

Testy A/B są bardzo ciekawą metodą badawczą, która pozwala przetestować jednocześnie dwie alternatywne wersje danego rozwiązania. Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się, jak przeprowadzić testy A/B oraz poznać związane z nimi korzyści i ograniczenia.

Czym są testy A/B w badaniach UX – spis treści:

Czym są testy A/B? w kontekście badań UX?
Kiedy wykorzystać testy A/B?
Jak przeprowadzać testy A/B?
Podsumowanie

Czym są testy A/B w kontekście badań UX?

Testy A/B pozwalają na przetestowanie dwóch wersji produktu/rozwiązania (wersji A i wersji B) oraz ocenę, która z nich spotka się z większą aprobatą ze strony użytkowników. Może być to mierzone w oparciu o ustalony współczynnik konwersji, czas spędzany na stronie czy opinie użytkowników i ich skłonność do polecenia strony/produktu innym. Przed rozpoczęciem testów należy zdefiniować i ustalić co będzie oznaczało „sukces” danej wersji.

Kiedy wykorzystać testy A/B?

Testy A/B mogą być wykorzystywane do badania prototypu, w fazie rozwoju produktu oraz do budowania strategii marketingowych i promocyjnych. ‍Doskonale sprawdzają się przy podejmowaniu mniejszych, jak i większych decyzji, które mogą mieć wpływ na wynik finansowy organizacji. Testy A/B warto stosować w sytuacji, kiedy mamy już opartą na wcześniejszych badaniach hipotezę i chcemy potwierdzić, że jest to właściwe rozwiązanie.

Pytania badawcze skonstruowane do testów A/B mogą brzmieć np.:

Która wersja produktu generuje wyższy współczynnik konwersji?

Która z dwóch różnie sformułowanych powiadomień push zwiększa zaangażowanie użytkowników w aplikacji?

Dobry test A/B powinien zawierać jak najprostsze porównania np. zamiast porównywać dwie zupełnie różne wersje witryny lepiej przetestować dwa różne style nagłówka czy dwie różne lokalizacje przycisku CTA. Dzięki drobnym porównaniom będziemy w stanie realnie określić, która czcionka, kolor, element czy jego lokalizacja lepiej wpływa na doświadczenia użytkowników.

W tej metodzie badawczej wyróżnić możemy testy jednowariantowe i wielowariantowe. Test jednowariantowy bada różnice pomiędzy dwoma wariantami danego elementu — np. przycisk czerwony i przycisk niebieski. Z kolei test wielowariantowy może porównywać jednocześnie więcej niż 2 warianty przycisku — np. czerwony, niebieski, zielony i biały (a dodatkowo mogą jeszcze różnić się nagłówkami np. „Sprawdź to” i „Zobacz więcej”).

Testy A/B są bardzo dobrą metodą badawczą, ponieważ w stosunkowo krótkim czasie i niskim kosztem możemy przetestować kilka wariantów produktu na dużej grupie realnych użytkowników. Nie porównuj jednak losowych elementów— skup się na aspektach, które faktycznie mogą mieć duży wpływ na ogólny odbiór produktu. Postaw hipotezę, przeprowadź inne, uzupełniające badania, skonsultuj się z zespołem projektantów i developerów, aby ustalić, które elementy faktycznie warto będzie sprawdzić w kilku wersjach, przeprowadzając jednowariantowe lub wielowariantowe testy A/B.

Testy A/B mogą być szybką formą badawczą – chociaż nie zawsze. Może pojawić się konieczność przeprowadzania ich nawet przez kilka tygodni, aby uzyskać wystarczającą ilość danych do analizy user experience (ale równie dobrze może Ci się to udać w ciągu kilku dni, czy nawet kilku godzin). Czas potrzebny na przeprowadzenie badanie zależy od wielu różnych czynników.

Jak przeprowadzać testy A/B?

Zidentyfikuj swój problem.

Zadbaj o wykorzystanie odpowiednich narzędzi analitycznych, aby mieć pewność, że znasz problem i wiesz, na czym dokładnie polega.

Dowiedz się jak najwięcej na temat problemu i użytkowników, poznaj ich.

Dowiedz się, gdzie w procesie występuje problem i dlaczego sprawia on trudności użytkownikom. Szczegółowe zrozumienie problemu przyczyni się do bardziej wnikliwej analizy.

Sformułuj hipotezę, odpowiadając na pytanie, jak rozwiązać problem.

Hipoteza to możliwe do przetestowania przypuszczenie. Zasadniczo można go sformułować w formie warunku – “jeśli wydarzy się X to Z”, czyli np. „jeśli nagłówek będzie napisany czcionką 22, zamiast 18, konwersja wzrośnie”. Testy A/B pozwolą ci dowiedzieć się, czy twoje przypuszczenia przedstawione w hipotezie są słuszne.

Zdefiniuj swój cel.

Określ, co chcesz osiągnąć poprzez badanie i cały proces badawczo-projektowy – np. chcesz, aby więcej użytkowników klikało w przycisk CTA na stronie głównej.

Zdefiniuj trafność statystyczną.

Ustal jakie liczby są Ci potrzebne do skutecznej analizy badania oraz jakich liczb wymaga biznes (interesariusze) – np. czy wzrost konwersji o 2% będzie dla nich satysfakcjonujący i warto inwestować w badanie?

Zdefiniuj wymaganą skalę wyników.

Jaka liczba użytkowników zapewni trafność statystyczną? Jaki procent dziennej, tygodniowej czy miesięcznej bazy użytkowników sprawi, że te wyniki będzie można uznać za wartościowe i rozstrzygające? Koniecznie ustal to przed przystąpieniem do badania.

Stwórz wersję B i przetestuj swoją hipotezę.

Przygotuj wariant strony/produktu/funkcjonalności dla twojej hipotezy (wariant B) i rozpocznij testy. Na tym etapie wkraczają deweloperzy, którzy wdrażają drugie, alternatywne rozwiązanie dla istniejącego już produktu – a użytkownicy nieświadomie podzieleni na dwie grupy badawcze (grupę A i grupę B) i korzystają ze strony/aplikacji tak jak dotychczas. W czasie trwania testów postaraj się nie zaglądać do swoich danych, dopóki nie zbierzesz ich wystarczająco dużo, aby uzyskać wiarygodność statystyczną i realny wynik.

Analizuj i działaj na podstawie wyników testu.

Jeśli twoja wersja B spełnia ustalony próg skuteczności i potwierdzą twoją hipotezę, możesz przystąpić do jej wdrożenia dla wszystkich użytkowników (już bez podziału na wersje A i B). Jeśli jednak hipoteza zostanie obalona, pozostań przy pierwotnej wersji A lub stwórz i przetestuj nową hipotezę. Skorzystaj też z alternatywnych metod badawczych w celu uzupełnienia danych.

Podsumowanie

Testy A/B są zagadnieniem dość technicznym. Niezbędna do zaprojektowania takiego testu może okazać się dobra znajomość statystyki, a także bardziej specjalistyczna wiedza techniczna / programistyczna (lub dobre stosunki z firmowym zespołem programistów). Jest to jednak bardzo bezpośrednia metoda — do tego dość prosta, szybka i tania. Pozwala porównać dwie alternatywne wersje produktu niewielkim kosztem i uzyskać satysfakcjonujące wyniki, w oparciu o testy z realnymi użytkownikami. Warto jednak pamiętać, że nie będziemy w stanie przetestować każdego elementu i drobiazgu na stronie — dlatego przeprowadzając testy A/B dobrze jest wesprzeć się dodatkowo innymi, uzupełniającymi metodami badawczymi.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Eyetracking w testowaniu UX

Klaudia Kowalczyk — Thu, 23 Feb 2023 08:19:40 +0000

Od dawna uważa się, że można wiele wyczytać z człowieka na podstawie zachowania jego oczu. W kontekście badań UX oczy są również świetnym źródłem wiedzy o tym, jak ludzie zbierają informacje oraz co wpływa na ich działania i decyzje. Dziś możemy wykorzystać najnowsze technologie, aby zebrać wiele cennych spostrzeżeń na temat ludzkich zachowań, śledząc ruch gałek ocznych. Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się, jak działa i na czym polega eye tracking.

Eyetracking w testowaniu UX – spis treści:

Czym jest eyetracking?
Na czym polega eyetracking?
Jak wykorzystać eyetracking w testach użyteczności?
Podsumowanie

Czym jest eyetracking?

Eye tracking jest technologią, którą rejestruje ruchy gałek ocznych i pozwala dowiedzieć się, gdzie, na co i jak długo patrzy dana osoba. Dzięki takiej wizualizacji możemy zobaczyć dokładne ścieżki, którymi oko użytkownika podąża na stronie. Eye tracking w badaniach UX jest bardzo często wykorzystywany w testach użyteczności. Pozwala bowiem dowiedzieć się, jak użytkownicy skanują strony, które elementy najbardziej przykuwają ich uwagę, a które są pomijane.

Eye tracking jest jedyną metodą, której można użyć do obiektywnego i dokładnego rejestrowania i analizowania zachowań wzrokowych użytkownika. Dzięki temu pozwala wykryć problemy z użytecznością bez zakłócania normalnego zachowania użytkownika. Korzystając z tej metodologii, możesz zobaczyć na żywo, co widzi użytkownik i natychmiast zrozumieć, gdzie te problemy występują.

Jak działa eyetracking?

Eye tracker kieruje na oko światło, a czujniki rejestrują kierunek jego odbicia od rogówki. W tym samym czasie aparat wykonuje wiele zdjęć oka użytkownika w bardzo wysokiej rozdzielczości. Pozycja oka może być dokumentowana wiele razy na sekundę.

Narzędzia do śledzenia ruchu gałek ocznych generują ciekawe wizualizacje, które mogą korzystnie wpłynąć na proces projektowy. Analizując wizualizację śledzenia ruchu gałek ocznych, projektanci produktów mogą lepiej zrozumieć, w jaki sposób użytkownicy postrzegają i rozumieją treść oraz poszczególne elementy interfejsu. Najpopularniejsze wizualizacje to mapy cieplne (heat mapy) i wykresy punktów spojrzenia. Mapa ciepła to widok miejsca, na które patrzył uczestnik badania. Jest tworzona na podstawie fiksacji – miejsc, na których uczestnicy się skupiają i na które najdłużej patrzą.

Większość narzędzi do śledzenia ruchu gałek ocznych ma możliwość nie tylko pokazywania obszarów, na które użytkownicy patrzą najczęściej, ale też łączenia punktów fiksacji, aby pokazać dokładną ścieżkę, po której porusza się oko uczestnika podczas przeglądania danej strony. Wykresy punktu patrzenia pozwalają badaczowi zobaczyć nie tylko, jakie elementy na stronie wzbudziły zainteresowanie uczestnika, ale także kolejność, w jakiej na nie patrzył.

Jak wykorzystać eyetracking w testach użyteczności?

Może wydawać się, że nie ma lepszego sposobu na przetestowanie doświadczenia użytkownika niż zobaczenie go jego oczami. Aby jednak w pełni wykorzystać możliwości śledzenia ruchu gałek ocznych, należy pamiętać o kilku podstawowych kwestiach.

Rozważ inne możliwe metody testowania

Badania eye trackingowe niestety wymagają sporo czasu. Musisz rekrutować uczestników badania, przygotować środowisko testowe i poświęcić czas na analizę wyników po zakończeniu testów. Dlatego kiedy określasz zakres badań, nie zaczynaj od razu od śledzenia ruchu gałek ocznych. Zastanów się, czy możesz wykorzystać tańsze, prostsze metody testowania. W przypadku wielu projektów tanie metody, takie jak wywiady z użytkownikami czy testy A/B, mogą okazać się wystarczające, aby uzyskać wartościowe informacje, które pomogą zespołowi projektowemu w podejmowaniu świadomych decyzji.

Określ cel testowania i wybierz odpowiednich uczestników do testu

Podobnie jak w przypadku pozostałych testów użyteczności, bardzo ważne będzie ustalenie, na jakie pytania chcesz uzyskać odpowiedzi. Mając postawiony cel, możesz zdefiniować zadania, które uczestnik będzie miał wykonać podczas testu. Określ, kto jest Twoim docelowym użytkownikiem oraz kto pomoże Ci uzyskać odpowiedzi.

Zrekrutuj wystarczającą liczbę uczestników testu

Liczbę uczestników testów należy dobrać w oparciu o charakter testów i twój indywidualny cel. Do nagrań, które planujesz analizować ręcznie powinno wystarczyć 5 uczestników do jakościowych testów eyetrackingowych. Do stworzenia wartościowych heatmap oraz ścieżek (wykresów) spojrzenia, analizowanych automatycznie zaleca się zaprosić co najmniej 39 uczestników.

Wybierz środowisko testowe

Ustal, czy chcesz założyć swój własny wewnętrzny zespół eye trackingowy, czy zlecić wykonanie testów firmie zewnętrznej. Ustal, gdzie będzie odbywał się test i przygotuj otoczenie – zapewnij odpowiedni sprzęt, niezbędny do przeprowadzenia testów personel, zadbaj o komfort uczestników i ciszę w trakcie badania.

Retrospektywa powtórki spojrzenia

Po zakończeniu testu zaleca się przeprowadzenie wywiadu z uczestnikami i zadanie kilku pytań uzupełniających badanie. Warto również zapytać uczestników testu o ich emocje i odczucia związane z wykonywaniem poszczególnych zadań w trakcie testu.

Nie używaj eye trackingu jako zamiennika innych narzędzi do testowania

Musisz być świadomy, że eye tracking nie zastąpi innych metod testowania użyteczności. Pamiętaj, że śledzenie ruchu gałek ocznych jest bardziej ilościowym testem niż jakościowym. Dane z badania eyetrackingowego z pewnością pomogą Ci zrozumieć, że użytkownicy spędzają więcej czasu na skupianiu się na określonym elemencie — natomiast nie powiedzą Ci, dlaczego tak się dzieje. Informacje jakościowe można uzyskać jedynie w drodze wywiadu z użytkownikami.

Podsumowanie

Eye tracking to wciąż stosunkowo nowa technologia, która może zmienić sposób, w jaki tworzymy produkty cyfrowe. Możliwość zobaczenia naturalnej interakcji użytkownika z produktem umożliwia badaczom zidentyfikowanie rzeczywistych problemów związanych z użytecznością. Odpowiednio wykorzystane — wraz z innymi, uzupełniającymi metodami badawczymi i testowymi — eye tracking może być źródłem bardzo cennych informacji, które pomogą w podejmowaniu decyzji projektowych i poprawią doświadczenia użytkowników związane z produktem.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Kiedy i jak przeprowadzać testy preferencji?

Klaudia Kowalczyk — Wed, 22 Feb 2023 08:55:16 +0000

Testy preferencji to kolejna metoda badawcza wykorzystywana w procesie UX. Kluczową kwestią jest dobre zrozumienie tego rozwiązania i odpowiedniego przygotowania. Kiedy więc i jak przeprowadzić testy preferencji? Czym różnią się od testów A/B? W jaki sposób mogą poprawić finalny produkt pod względem funkcjonalnym i wizualnym?

Kiedy i jak przeprowadzać testy preferencji?

Czym są testy preferencji?
Jakościowe a ilościowe testy preferencji
Kiedy przeprowadzić testy preferencji?
Czym różnią się testy preferencji od testów A/B?
Jak przeprowadzać testy preferencji?
Podsumowanie

Czym są testy preferencji?

Testy preferencji to metoda badawcza, polegająca na podzieleniu się z uczestnikami badania kilkoma (przeważnie dwoma — trzema) wariantami projektowymi i zapytaniu o ich preferencje — który projekt im się bardziej podoba i dlaczego. W przeciwieństwie do innych testów, testy preferencji koncentrują się w szczególności na wizualnych aspektach produktów i projektu. Badanie to może pomóc lepiej poznać użytkownika i jego sposób postrzegania marki oraz odkryć, jakie uczucia i emocje mu towarzyszą. Testy preferencji pozwalają też ocenić projekt pod względem jego atrakcyjności wizualnej, spójności marki i jej ogólnej wiarygodności.

Testy preferencji są ważnym aspektem w procesie UX, ponieważ dają badaczom i projektantom bezpośredni wgląd w gusta użytkowników i informację o tym, co myślą na temat różnych projektów (pod względem wizualnym). W rezultacie metoda pozwala podjąć istotne decyzje na wczesnym etapie projektowania i uchronić firmę przed zbędną inwestycją czasu i energii w projekt, który raczej nie spodoba się finalnemu użytkownikowi.

Celem testowania preferencji jest zrozumienie, co wizualnie przemawia do docelowego użytkownika i dlaczego. Wyniki badań można wykorzystać na wielu etapach procesu projektowego, począwszy od ogólnego planowania schematów kolorów czy hierarchii na stronie, po konkretne decyzje dotyczące np. doboru fontów i ikon.

Jakościowe a ilościowe testy preferencji

Możemy rozróżnić jakościowe i ilościowe testy preferencji. Jakościowe mają przeważnie formę wywiadu, podczas którego użytkownikowi pokazywane są różne wersje produktu, a następnie jest pytany, która z nich najbardziej mu się podoba. Testy jakościowe badają także wrażenia i nastawienie użytkownika wobec każdego z przedstawionych projektów, pozwalają też odpowiedzieć nie tylko na pytanie, który projekt podoba im się najbardziej, ale „dlaczego właśnie ten?”

Ilościowe testy preferencji mogą przybrać formę ankiety, w której użytkownicy wybierają preferowany projekt oraz jakie mają nastawienie do każdego z nich. Pozwala to uzyskać informacje zwrotne od znacznie większej grupy badawczej niż w przypadku testów jakościowych, co w rezultacie daje większą pewność, że wyniki te można uogólnić na wszystkich użytkowników. Testy preferencji ilościowe są odpowiednie, kiedy projekt jest stosunkowo prosty i nie zawiera dużej ilości ekranów oraz kiedy firma zna powody, dlaczego użytkownicy wolą jedną wersję bardziej niż drugą.

Kiedy przeprowadzać testy preferencji?

Testy preferencji można wykorzystać na różnych etapach procesu projektowego. Często są jednak stosowane na wczesnej fazie projektowania, w celu uzyskania wstępnej opinii użytkowników, jeszcze zanim firma zainwestuje czas i pieniądze w projekt. W ten sposób można ustalić, który kierunek jest bardziej opłacalny i dlaczego.

Firmy, które nie budują produktu od nowa, lecz planują przeprojektować istniejące już rozwiązanie mogą przeprowadzić test preferencji, w którym sprawdzą swój projekt na tle konkurencji.

Czym różnią się testy preferencji od testów A/B?

Najprościej tłumacząc — testy A/B przeprowadzane są później, gdy finalny projekt jest już prawie gotowy i użytkownicy mogą wchodzić z nim w interakcję na żywo, podczas gdy testy preferencji są przeprowadzane na wczesnym etapie procesu — na prototypie, modelu czy nawet szkicu projektu. Testowanie preferencji polega na zrozumieniu, które projekty użytkownik preferuje i dlaczego — zanim produkt zostanie ukończony.

Istotną różnicą jest też to, że testy A/B opierają się o KPI (Key Performance Indicators — czyli kluczowe wskaźniki efektywności). Pomagają ustalić, jak różne warianty wpływają na zachowania użytkowników i osiąganie celów biznesowych. Przykładem może być firma, która chce zwiększyć liczbę zapisów do newslettera w sklepie internetowym, dlatego postanawia poddać testom A/B przycisk CTA, badając który kolor elementu generuje więcej konwersji.

Jak przeprowadzać testy preferencji?

Określenie celów badawczych

Tak jak w przypadku innych metod, najważniejsze jest określenie celów i pytań badawczych oraz spisanie ich w widocznym miejscu oraz przedstawienie ich uczestnikom testu. Czy priorytetem jest zrozumienie, który wariant projektu preferują użytkownicy? Czy celem jest dowiedzenie się, jak postrzegają oni każdy projekt z osobna?

Warto też ustalić, jakiego rodzaju informacje zwrotne firma chce uzyskać – czy będą one jakościowe czy ilościowe? Należy też upewnić się, że wszystkie warianty projektu będą przydatne.

Określenie sposobu mierzenia odpowiedzi

Dzielenie się spostrzeżeniami przez uczestników może być różne w zależności od tego, czy przeprowadzone zostały testy jakościowe, czy ilościowe. Oto kilka możliwości:

Pytania otwarte – w ten sposób uczestnicy mogą uargumentować swoje wybory, np. Który projekt wolisz?, Dlaczego to ci się podoba?, Czy informacje na tej stronie były dla Ciebie jasne i zrozumiałe? Jak łatwo było ci poruszać się po tym ekranie? Co Ci się podoba w wyglądzie tej strony?
Zamknięta lista przymiotników – mając do dyspozycji konkretne przymiotniki, np. klasyczny, minimalistyczny, elegancki, uczestnicy będą mogli je przyporządkować do ocenianych wariantów.
Prośba o opisanie wariantów w 3-5 słowach (przymiotnikach).
Ocena numeryczna — pozwala określić, który projekt najlepiej przedstawia określone cechy marki.

Uczestnicy testu preferencji (jak i innych metod badawczych w UX) przeważnie są uprzejmi i zwykle powstrzymują się od bezpośredniej krytyki projektu, nawet jeśli wyraźnie zachęca się ich do bycia bezwzględnie szczerym. Z tego powodu czasem lepiej jest użyć metod pośrednich, aby poznać prawdziwe powody wyboru jednego produktu spośród pozostałych.

Zbierz uczestników testu

Zgodnie z ogólnymi zasadami badań z użytkownikami należy znaleźć uczestników testu, którzy będą odzwierciedlać docelowych klientów tak dokładnie, jak to tylko możliwe. W zależności od postawionego celu, mogą być to obecni klienci (jeśli firmie zależy na tym, aby rozumieli kontekst użycia) lub osoby niezwiązane z produktem (jeśli badanie ma naprowadzić na świeże spojrzenie, bez uprzedzeń).

Przed rekrutacją należy ustalić liczbę uczestników (zalecane jest 20-30 respondentów), sposób dotarcia do nich oraz ewentualną zachętę za udział w badaniu.

Przeprowadź test preferencji

Przed rozpoczęciem testu warto wyjaśnić uczestnikom cały proces i oczekiwania. Badanie nie powinno polegać tylko na pokazywaniu projektów, lecz także na zadawaniu pytań uzupełniających. Dzięki temu badacz dowie się, dlaczego uczestnicy wybrali daną opcję, oraz jak można ulepszyć prototyp uwzględniając ich preferencje.

Przeanalizuj wyniki testów preferencji

Przeprowadzenie testów bez analizy wyników nie przynosi firmie zbyt dużo informacji, dlatego nie warto pomijać tego kroku. W przypadku badania jakościowego należy grupować podobne odpowiedzi i znaleźć wynikające z nich wzorce. Przy testach ilościowych warto wyodrębnić najbardziej preferowaną odpowiedź. Jeśli jednak różnica nie jest wystarczająco zauważalna, należy ponowić badanie na poprawionej wersji projektu.

Podsumowanie

Testy preferencji warto przeprowadzić na wczesnym etapie procesu projektowego, ponieważ mogą pomóc w projektowaniu bazującym na preferencjach użytkowników, a nie na osobistych domysłach. Dodatkowo to rozwiązanie jest łatwiejsze do realizacji i mniej kosztowne niż testy A/B.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Jak przeprowadzać testy użyteczności?

Klaudia Kowalczyk — Tue, 21 Feb 2023 11:01:30 +0000

Zanim przejdziemy do odpowiedzi na to pytanie, wyjaśnimy czym w ogóle są testy użyteczności, kiedy warto je wykorzystywać oraz co odróżnia testy ilościowe od jakościowych. Podpowiemy również w jaki sposób warto przygotować się do przeprowadzenia testów użyteczności.

Jak przeprowadzać testy użyteczności? – spis treści:

Czym są testy użyteczności?
Kiedy wykorzystać testy użyteczności?
Ilościowe a jakościowe testy użyteczności
Przygotowanie do testów użyteczności
Moderowanie testów użyteczności
Podsumowanie

Czym są testy użyteczności?

Testowanie użyteczności jest głęboko zakorzenione w procesie badawczym UX. Na tym etapie sprawdzane jest to, jak bardzo użyteczny jest stworzony produkt. Dzięki temu badacz dowiaduje się np. tego czy użytkownikom odwiedzającym witrynę łatwo jest znaleźć przycisk lub daną informację. W zależności od projektowanego rozwiązania, użyteczność może mieć mniej lub bardziej złożone znaczenie. Mimo to badanie zawsze sprowadza się do jednego – do zbadania jak dobrze (lub nie) docelowi użytkownicy są w stanie wykonać zadania, które badacz chce, aby mogli zrobić oraz które sami chcą zrobić.

Jak testy użyteczności wyglądają w praktyce? W skrócie badacze proszą uczestników badania o wykonanie serii przydzielonych zadań, a następnie obserwują ich pracę i oceniają, jak dobrze i sprawnie potrafią te zadania wykonać. Ich zdolność do ukończenia zadań i tempo ich wykonania informuje badacza o kolejnych krokach, które powinien podjąć w projekcie — czy projekt wymaga dalszych modyfikacji, a jeśli tak to jakie zmiany należy wprowadzić.

Ważnym aspektem jest to, że przy tych badaniach nie jest wymagane posiadanie specjalnego laboratorium czy innej placówki – oczywiście jeśli jest taka możliwość i/lub to rozwiązanie wydaje się być najlepszym w danej sytuacji, to można z tego skorzystać. Częściej jednak do przeprowadzenia testów wybierane są sale konferencyjne lub cały proces jest organizowany online.

Testy użyteczności przeprowadza najczęściej moderator posiadający gotową listę określonych z góry zadań, które uczestnicy badania powinni wykonać, w celu przetestowania danego produktu lub prototypu. Jeśli użytkownik nie jest w stanie czegoś wykonać lub ma z tym problem, dla badacza jest to znak, że produkt wymaga dodatkowej pracy, np. pogłębienia researchu, stworzenia nowych rozwiązań lub wprowadzenia modyfikacji w projektowanym rozwiązaniu.

Testy użyteczności pozwalają na przetestowanie dowolnego aspektu funkcji danego produktu, nie oznacza to jednak, że należy zbadać wszystko za jednym razem. Dla przejrzystości wyników i lepszego uporządkowania pomysłów, każde badanie powinno być zorganizowane wokół konkretnych zadań/pytań. Dzięki temu zarówno test, jak i jego wyniki będą łatwiejsze do zebrania i przeanalizowania, co w rezultacie pozwoli podjąć odpowiednią decyzję dotyczącą dalszych kroków w projekcie

Kiedy wykorzystać testy użyteczności?

Testy użyteczności powinny być przeprowadzone dopiero wtedy, kiedy zostaną przygotowane konkretne zagadnienia/pytania. Przykładowo mogą one brzmieć w następujący sposób:

Czy użytkownicy mają znaleźć daną informację kilkoma różnymi ścieżkami (sposobami), np. przy użyciu wyszukiwarki, menu główne, stopkę, itp.? Czy każda ścieżka działa równie skutecznie?
Czy z założenia użytkownicy mają dokonać zakupu w mniej niż 4 krokach (kliknięciach) począwszy od wyboru produktu po płatność?
Skoro przesłanie dokumentów jest najważniejszą czynnością na stronie, to przycisk „ prześlij” musi być najbardziej oczywistym elementem w witrynie.

Przed rozpoczęciem testów użyteczności, należy posiadać funkcjonalną wersję produktu lub przynajmniej jego prototyp. Z tego powodu badanie to nie sprawdzi się w fazie odkrywania (discovery). Znajdzie jednak swoje zastosowanie na wszystkich późniejszych etapach.

Często testy użyteczności przeprowadza się wręcz na wszystkich etapach związanych z projektowaniem produktu, kiedy tylko jest możliwość wejścia z nim w interakcję. Pomaga to ulepszać i optymalizować projekt na bieżąco oraz zapobiegać powstawaniu ewentualnych błędów.

Ilościowe a jakościowe testy użyteczności

Różnica między testami ilościowymi, a jakościowymi polega na pytaniach, na które badacz poszukuje odpowiedzi. Ilościowe testy użyteczności są oczywiście powiązane z danymi liczbowymi, a ich analiza ma przede wszystkim charakter statystyczny i może być całkowicie obiektywna. Uczestnicy stanowią reprezentatywną próbę, więc wyniki można odnieść do całej populacji. Ilościowe testy użyteczności pozwalają stwierdzić, że np. 45% użytkowników ma problem z określoną funkcją.

Dane jakościowe nie są danymi liczbowymi, mogą mieć jednak charakter narracyjny lub opisowy. Analiza polega na wydobywaniu użytecznych informacji z danych w sposób jak najbardziej minimalizujący stronniczość. Takimi danymi mogą być np. narracyjne opisy testera próbującego wykonać serię zadań – w tym przypadku analizowane wyniki składałyby się z raportu oraz zebranych informacji dotyczących tego z wykonaniem, których zadań był problem. Analiza jakościowa daje wyniki, których nie można zastosować do całej populacji, ale dostarcza wglądu, który pomaga pogłębić i uzupełnić wyniki ilościowe, m.in. o informacje Dane jakościowe mogą na przykład powiedzieć, dlaczego użytkownicy mogą mieć pewien problem.

Przygotowanie do testów użyteczności

Odpowiednie przygotowanie i zaplanowanie oraz jasno napisany plan pomoże nie tylko sprawnie przeprowadzić test, ale także w sposób zrozumiały wyjaśnić zespołowi cel badania. W planie powinno się uwzględnić kilka elementów, m.in. zakres testów, liczbę testerów oraz cel badania – w tym oczekiwania oraz funkcje, które należy zbadać.

Przed badaniem należy przygotować niezbędne wyposażenie i zaplanować lokalizację, w której zostanie przeprowadzony test. Może to być biuro badacza, naturalne otoczenie uczestnika lub wirtualne łącze pozwalające przeprowadzić badanie online, np. Zoom, MS Teams czy Google Meet. Testy zdalne są dobrym rozwiązaniem, jeśli firmie zależy na zaoszczędzeniu czasu lub pieniędzy oraz kiedy produkt kierowany jest do niszowej grupy odbiorców mogących znajdować się na całym świecie.

Niektóre testy przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych, gdzie obserwatorzy śledzą poczynania moderatora i uczestnika przez lustro weneckie. Osoby uczestniczące w badaniach przeważnie wiedzą, że są obserwowani, jednak nie mogą usłyszeć tego co mówią członkowie zespołu.

Poza testerem, do przeprowadzenia testu niezbędny jest także sprzęt, który zwykle ogranicza się do urządzenia z dostępem do produktu (prototypu) oraz kilku kartek, podkładek i długopisów, tak aby obserwatorzy mogli robić notatki. Opcjonalnie można także zaopatrzyć badanie w urządzenie rejestrujące czy oprogramowania do przechwytywania ekranu. Jest to przydatne zwłaszcza wtedy, kiedy w badaniu nie biorą udziału obserwatorzy mogący robić notatki w czasie rzeczywistym.

Kolejny etap to umówienie i zaplanowanie spotkań z testerami. Należy ustalić, ile czasu zajmie każdy test, ile takich testów ma zostać przeprowadzonych dziennie oraz jaki jest przewidywany zapas czasowy między kolejnymi uczestnikami badania.

Uczestnikami badania mogą być np. osoby pozyskane z bazy klientów. W przypadku jakościowych testów użyteczności grupa badanych powinna wynosić od 5 do 10 uczestników. Więcej na temat rekrutacji uczestników do badania pisaliśmy już w artykule „Jak rekrutować uczestników badania UX?”

Moderowanie testów użyteczności

Moderator jest odpowiedzialny za cały przebieg testu, od nadawania mu tonu, przez zadawanie pytań, aż po dostarczenie testerowi wszystkich informacji niezbędnych do wykonania zadań. Dobry moderator zachęca uczestnika do dzielenia się w czasie rzeczywistym swoim procesem myślowym — czyli do tzw. głośnego myślenia.

Podczas zlecania zadania należy podać jego cel, bez zagłębienia się w instrukcję wykonania. Następnie należy obserwować czy użytkownikowi uda się go osiągnąć rozwiązując zadanie. Warto pamiętać o języku – musi być jasny, prosty i nietechniczny, tak aby wszystko było zrozumiałe z punktu widzenia testera, nie wymagało dodatkowego tłumaczenia i nie wprowadzało w zakłopotanie. Pomocny okaże się przygotowany odpowiednio wcześniej i przetestowany (np. poprzez testy pilotażowe) scenariusz.

W sytuacji, kiedy uczestnik wykonuje zadanie w niewłaściwy sposób, nie należy go poprawiać ani nakierowywać na rozwiązanie. Moderator powinien pozwolić mu działać samodzielnie, dzięki czemu nie wpłynie na ostateczny wynik badania. Mimo że obserwowanie testera zmagającego się z wykonywanym zadaniem, może okazać się trudne, ważne jest, aby umożliwić mu samodzielną pracę w celu uzyskania jak najlepszych danych i wskazówek co należy poprawić w projekcie.

Moderator testu nie może jednocześnie moderować i robić notatek z badania. Dobrą praktyką jest zaproszenie do testu kogoś w roli obserwatora (lub kilku obserwatorów) do robienia notatek podczas wykonywania testu. Jeśli nie ma takiej możliwości, rozwiązaniem jest nagranie sesji i sporządzenie notatek samodzielnie po zakończeniu testu. Przy testach zdalnych, wiele narzędzi, takich jak Zoom czy MS Teams, umożliwia nagrywanie spotkania. Część z nich posiada nawet funkcję tworzenia automatycznej transkrypcji.

Podsumowanie

Testy użyteczności są bardzo istotnym elementem w procesie UX. Jest to pierwsze zderzenie produktu z użytkownikiem i pozwala odpowiednio wcześnie wyłapać błędy czy niedociągnięcia w projekcie i wprowadzić modyfikacje przed stworzeniem finalnego produktu. Warto odpowiednio przygotować się do testów użyteczności i zaplanować przebieg badania, aby wyciągnąć z niego jak najbardziej wartościowe wyniki i wskazówki projektowe.

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Czym są badania ewaluacyjne?

Klaudia Kowalczyk — Tue, 21 Feb 2023 08:24:00 +0000

Poznaj różnicę pomiędzy badaniami ewaluacyjnymi a generatywnymi (odkrywczymi). Tym artykułem rozpoczynamy kolejną serię wpisów — związanych właśnie z metodami ewaluacyjnymi w badaniach UX. W kolejnych artykułach poznasz wady i zalety konkretnych metod należących do tej grupy badań, sposób przygotowania do badań i wskazówki związane z ich przeprowadzeniem. Dziś jednak skupiamy się na badaniach ewaluacyjnych — ogólnie. Przeczytaj, aby lepiej poznać tę metodę badawczą.

Czym są badania ewaluacyjne? – spis treści:

Istota badań ewaluacyjnych
Badania generatywne a ewaluacyjne
Dlaczego badania ewaluacyjne są ważne w UX?
Rodzaje badań ewaluacyjnych
Podsumowanie

Istota badań ewaluacyjnych

Badania ewaluacyjne to rodzaj badań wykorzystywanych do oceny produktu czy koncepcji oraz do zbierania danych w celu udoskonalenia danego rozwiązania. Badania ewaluacyjne wykorzystywane w procesie badawczym UX pozwalają na określenie, czy produkt działa zgodnie z jego przeznaczeniem, oraz na odkrycie obszarów wymagających poprawy i usprawnień. Badania ewaluacyjne przeprowadzane są zwykle we wczesnych fazach procesu projektowego w celu przetestowania istniejących lub nowych rozwiązań, a następnie są stosowane w sposób iteracyjny — do momentu aż produkt osiągnie swoją finalną, ostateczną wersję.

Badania generatywne a ewaluacyjne

Badania generatywne (zwane inaczej odkrywczymi), które omówiliśmy już w jednym z wcześniejszych wpisów – metody badań odkrywczych) pomagają zrozumieć motywacje, problemy i zachowania naszych użytkowników. Ich celem jest zdefiniowanie problemu, który chcemy rozwiązać i zaprojektowanie jak najlepszego możliwego rozwiązania.

Z drugiej strony mamy badania ewaluacyjne — służą one do oceny istniejącego już rozwiązania produktowego i pomagają projektantom UX upewnić się, że jest łatwe w użyciu, intuicyjne, działa zgodnie ze swoim przeznaczeniem oraz spełnia potrzeby i oczekiwania użytkowników.

Zarówno badania generatywne jak i ewaluacyjne są bardzo cennymi narzędziami decyzyjnymi w pracy badacza UX i powinny być stosowane w całym procesie planowania i projektowania produktu. Tworząc plan badawczy, dokonaj analizy konkurencji i istniejących już rozwiązań, określ grupę docelową oraz potrzeby twoich użytkowników. W zależności od tego, czego poszukujesz, na jakie pytania chcesz uzyskać odpowiedzi, będziesz w stanie określić, czy powinieneś na danym etapie przeprowadzić badania generatywne, czy ewaluacyjne.

Pamiętaj jednak, że obie metody będą przydatne w całym procesie badawczym – aby pozyskać różnorodne dane i informacje. Badania generatywne pomogą dogłębnie zrozumieć użytkowników i poznać ich potrzeby, pragnienia i wyzwania. Z kolei strony badania ewaluacyjne pomagają nam sprawdzić, czy opracowane przez nas rozwiązania na te potrzeby, pragnienia i wyzwania odpowiadają.

Dlaczego badania ewaluacyjne są ważne w UX?

Badania ewaluacyjne są szczególnie istotne w procesie projektowym UX, ponieważ pozwalają przetestować nasze rozwiązanie i zebrać cenne opinie użytkowników, które mogą pomóc w udoskonaleniu produktu i poprawić doświadczenia użytkownika. Wyniki badań ewaluacyjnych są kluczowe dla oceny tego, co już działa prawidłowo, a jakie funkcjonalności wymagają jeszcze poprawy.

Ta metoda badawcza powinna zawsze być częścią procesu projektowego i dalszego rozwoju produktu. Pozwalając użytkownikom na wczesną i częstą interakcję z produktem, dowiesz się, czy rozwiązanie, które tworzysz, jest dopasowane do twoich odbiorców. Spostrzeżenia, które uzyskasz z tego typu badań, mogą mieć duży wpływ na twój projekt. Dane te możesz pokazać interesariuszom, aby uzyskać ich poparcie i osiągnąć cele związane z produktem.

Rodzaje badań ewaluacyjnych

Wyróżniamy dwa rodzaje badań ewaluacyjnych, z których można skorzystać: badania sumatywne (summative) i formatywne (formative). Chociaż oceny sumatywne są często ilościowe, mogą stanowić również część badań jakościowych.

Ocena sumatywna pomaga zrozumieć ogólną wydajność projektu. Zwykle przeprowadza się ją na końcu procesu projektowego, aby ocenić jego użyteczność lub wykryć przeoczone wcześniej problemy. Można także z niej skorzystać, aby porównać nowe rozwiązanie z poprzednim lub z rozwiązaniem konkurencji. Jej celem jest określenie ostatecznej wartości zmiany.

Badanie formatywne z kolei, przeprowadzane są na wczesnym etapie procesu projektowego lub w trakcie procesu projektowego, aby przetestować i udoskonalić rozwiązanie jeszcze przed zatwierdzeniem finalnego rozwiązania. Przeprowadzenie oceny formatywnej umożliwia testowanie i identyfikowanie problemów w rozwiązaniach podczas ich tworzenia oraz ulepszanie ich na bieżąco na podstawie opinii użytkowników.

Częścią procesu projektowego UX jest wybór typu ewaluacji, który najlepiej pasuje do indywidualnych potrzeb Twojego projektu, a następnie określenie metody badawczej, którą wykorzystasz. Mogą to być np. testy użyteczności, ankiety, testy A/B, card sorting czy grupy fokusowe. Wszystkie te metody postaramy się omówić w kolejnych artykułach.

Podsumowanie

Omówione badania ewaluacyjne są bardzo przydatną metodą w badaniach UX. Pozwalają na bieżąco pozyskiwać opinie realnych użytkowników o produkcie i wdrażać modyfikacje i usprawnienia w razie potrzeby. Warto badań produkt zarówno po skończeniu projektu, jak i w trakcie jego trwania, czy przed rozpoczęciem procesu. Badanie na każdym jego etapie pozwoli zaprojektować produkt jak najlepiej dopasowany do potrzeb docelowego użytkownika a także uniknąć nieprzyjemności związanych z późniejszymi błędami (co wiąże się z większym kosztem i opóźnieniem w dostarczeniu gotowego rozwiązania).

Oczywiście jak przed każdym innym badaniem warto zadbać o odpowiednie przygotowanie do niego i zaplanowanie go — od określenia celu badania, zdefiniowania pytań badawczych, przeanalizowania postaw i zachowań naszego potencjalnego użytkownika i stworzenia persony – przedstawiającej cechy charakterystyczne dla idealnego użytkownika.

Odpowiednie przygotowanie jest kluczowe dla sprawnego przeprowadzenia każdego rodzaju badań i pozyskania wartościowych informacji, które przełożą się na lepsze, bardziej intuicyjne rozwiązanie, odpowiadające potrzebom naszych użytkowników.

Przeczytaj także nasz artykuł z serii Czym jest sortowanie kart (card sorting)?

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Czym jest sortowanie kart (card sorting)?

Klaudia Kowalczyk — Mon, 20 Feb 2023 10:55:50 +0000

Czy wiesz czym jest metoda badawcza zwana sortowaniem kart? Jeśli nie to przeczytaj ten artykuł! Opowiemy jak sortowanie kart może się przydać badaczom i projektantom user experience. Dowiesz się również, jak przeprowadzić badanie z użytkownikami przy użyciu tej metody, poznasz zalety i wady sortowania kart oraz ich różne rodzaje oraz różnice między nimi.

Czym jest sortowanie kart?

Sortowanie kart to metoda badawcza, w której uczestnicy grupują tematy w logiczny dla nich sposób. Zazwyczaj badacze UX przeprowadzają sortowanie kart, zapisując tematy na poszczególnych kartach, prosząc użytkowników o posortowanie powiązanych tematów w grupy, a następnie o nazwanie każdej grupy (lub przyporządkowanie do jakiejś kategorii). Card sorting zapewnia wgląd w proces myślowy użytkownika, dotyczący tego, jak coś działa – lub jak jego zdaniem powinno działać. Korzystanie z tej metody badawczej pomaga badaczom i projektantom UX budować bardziej intuicyjną dla użytkownika i łatwą w nawigacji architekturę informacji.

Zalety i wady sortowania kart

Jak każda inna metoda badawcza — card sorting nie jest idealny i oprócz zalet posiada również wady, które warto mieć na uwadze. Jedną z głównych zalet tej metody jest jej prostota — card sorting to proste ćwiczenie, stosunkowo łatwe do zorganizowania przez badaczy i łatwe do zrozumienia przez uczestników. Metoda ta jest także stosunkowo niedroga — niezależnie czy jest to stacjonarne badanie (np. z kolorowymi karteczkami samoprzylepnymi) czy przeprowadzane jest przy użyciu narzędzi online – koszt jej przeprowadzenia zazwyczaj jest niski. Sortowanie kart jest także bardzo wydajne, ponieważ dostarcza wystarczającą ilość użytecznych danych w krótkim czasie. Ostatnia istotna zaleta, o której chcemy wspomnieć, to to, że matoda jest oparta na trafnych spostrzeżeniach naszych rzeczywistych użytkowników.

Jedną z wad sortowania kart jest jej niespójność – uzyskane wyniki mogą się znacznie różnić w zależności od jednego uczestnika. Posiada też pewne ograniczenia – przez to, że koncentruje się na etykietach i kategoryzacji, nie zapewnia informacji zwrotnych na temat tego, jak użytkownicy postrzegają rzeczywistą treść ani jak odnosi się ona do wykonywanych przez nich rzeczywistych zadań. Warto też pamiętać, że analiza wyników tego badania może być bardzo czasochłonna. Podczas gdy samo sortowanie kart przez użytkowników jest szybkie, to analiza danych może zająć więcej czasu.

Jak przeprowadzić sortowanie kart?

Aby przeprowadzić sortowanie kart, należy rozpocząć od wybrania zestawu tematów / haseł do pogrupowania. Zestaw ten powinien zawierać od 40 do 80 pozycji i każda z nich powinna być zapisana na osobnej karcie. Postaraj się unikać tematów zawierających te same słowa – w innym przypadku uczestnicy mogą mieć tendencję do podświadomego łączenia tych elementów w jedną grupę. Zadaniem użytkownika jest połączenie kart (tematów) w logiczne dla niego grupy. Rozpocznij od przetasowania kart i przekaż je uczestnikowi. Poproś go, aby patrzył na karty pojedynczo i połączył je w grupy. Niektóre grupy mogą być duże, inne małe. Jeśli uczestnik nie jest pewien co do karty lub nie wie, co ona oznacza, można ją odłożyć na bok lub ewentualnie wrócić do niej później.

Użytkownicy powinni mieć świadomość, że mogą zmieniać zdanie podczas swojej pracy – mogą np. przenosić karty z jednego stosu na drugi, łączyć dwa stosy w jeden większy, dzielić stos na kilka nowych. W kolejnym etapie użytkownik nadaje grupom nazwy. Po podzieleniu kart z tematami na grupy poproś użytkownika o zapisanie proponowanych przez niego nazw dla tych grup. Dzięki temu otrzymasz kilka pomysłów na kategorie nawigacji, jednak pamiętaj, że są to tylko wskazówki dla ciebie jako projektanta – nie oczekuj od uczestników stworzenia finalnych nazw kategorii na stronie.

Po podzieleniu kart i nazwaniu grup możesz (ale nie musisz) poprosić użytkownika o wyjaśnienie powodów, dlaczego w ten właśnie sposób utworzył i nazwał grupy. Dopytaj czy któreś elementy były szczególnie trudne do przydzielenia do danej kategorii, czy któreś elementy pasowały do więcej niż jednej grupy i co myśli o ewentualnie pozostawionych, nieposortowanych elementach.

Jeśli zależy Ci na poznaniu sposobu myślenia użytkownika, możesz także poprosić go, aby „myślał na głos” podczas całego badania. Dostarczy to szczegółowych informacji, ale będzie też wymagać więcej czasu na analizę. Pamiętaj, że w razie potrzeby możesz poprosić użytkownika o bardziej praktyczne rozmiary grup. Nie należy narzucać mu niczego podczas pierwszego sortowania, jednak po wstępnym podsumowaniu można poprosić go np. o rozbicie jednej dużej grupy na kilka mniejszych.

Sortowanie kart powtórz z około 15-20 użytkownikami. Jest to odpowiednia liczba uczestników, pozwalająca wykryć wzorce w modelach myślenia użytkowników.

Po zakończeniu badania i zebraniu wszystkich danych pora na ich analizę. Poszukaj wspólnych grup, nazw kategorii czy motywów oraz elementów, które często były ze sobą łączone. Jeśli zauważysz, że niektóre elementy były często odkładane na bok, ustal, czy jest to spowodowane niewyraźnymi nazwami kart, czy ich treścią, która wydawała się niezwiązana z pozostałymi tematami. Card sorting pozwoli ci zrozumieć jaki system organizacji będzie najbardziej skuteczny dla Twoich użytkowników.

Rodzaje sortowania kart

Istotne różnice w sortowaniu kart dotyczą między innymi tego czy użytkownicy mogą tworzyć własne nazwy kategorii, czy mają je narzucone; czy moderator moderuje sesję, czy jest to badanie niemoderowane; czy badanie jest prowadzone na papierze, czy za pomocą narzędzia online. Każdy rodzaj ma oczywiście pewne zalety i wady.

Sortowanie kart otwarte a sortowanie kart zamknięte

Otwarte sortowanie kart jest najczęściej stosowanym wariantem tego badania (to właśnie przebieg klasycznego otwartego sortowania kart został przez nas opisany w poprzednim podpunkcie – „jak przeprowadzić sortowanie kart?”). W otwartym sortowaniu kart użytkownicy mogą dowolnie przypisywać własne nazwy grupom — stosom kart, które sami chwilę wcześniej ułożyli.

Zamknięte sortowanie kart to odmiana, w której użytkownicy otrzymują z góry określony zestaw nazw kategorii i są proszeni o uporządkowanie poszczególnych kart w te z góry narzucone kategorie. Zamknięte sortowanie kart nie ujawnia, w jaki sposób użytkownicy postrzegają i grupują zestaw tematów. Zamiast tego służy do oceny, czy istniejąca już struktura kategorii łączy się logicznie z treścią z perspektywy użytkownika. Krytyka zamkniętego sortowania kart polega na tym, że testuje on jedynie zdolność użytkowników do dopasowania treści do właściwej kategorii — co dla użytkowników może bardziej przypominać rozwiązywanie zagadki niż naturalne dopasowywanie treści do kategorii. Metoda nie odzwierciedla więc naturalnego sposobu, w jaki użytkownicy przeglądają treści.

Sortowanie kart moderowane a niemoderowane

Drugi podział to sortowanie kart moderowane i niemoderowane. Moderowane sortowanie kart obejmuje opisane wyżej podsumowanie i głośne myślenie podczas sortowania — podczas badania więc uczestnik na bieżąco komentuje, opowiada, co robi, dzieli się swoimi myślami, a na koniec wyjaśnia, dlaczego podjął takie, a nie inne decyzje. Uwzględnienie tego kroku podczas badania jest świetną okazją do uzyskania jakościowego wglądu w uzasadnienie użytkowników dla ich grupowania. W razie potrzeby możesz zadawać dodatkowe pytania i pytać o konkretne karty w celu lepszego zrozumienia jego procesów myślowych.

Z kolei sortowanie niemoderowane polega na tym, że użytkownicy samodzielnie przyporządkowują karty do grup, często przy pomocy narzędzia online i bez żadnych interakcji z moderatorem. Jest to na pewno szybsze i tańsze rozwiązanie niż moderowane sortowanie kart, ponieważ nie wymaga od badacza rozmowy z każdym użytkownikiem z osobna. Niemoderowane sortowanie kart może być natomiast przydatne jako uzupełnienie moderowanych sesji sortowania kart.

Sortowanie kart papierowe a cyfrowe

Ostatnim podziałem, który chcemy przedstawić, jest sortowanie kart „papierowe” a wykonywanie przy pomocy technologii. Sortowanie kart papierowych to zdecydowanie najbardziej tradycyjna forma sortowania kart. Tematy są zapisywane na fiszkach, a użytkownicy proszeni są o utworzenie grup. Największą zaletą sortowania kart papierowych jest to, że uczestnicy badania nie muszą się uczyć obsługi żadnego narzędzia, ponieważ wszystko, co muszą zrobić, to układać karty w stosy na stole.

Jest to prosty elastyczny proces: użytkownicy mogą dowolnie przenosić karty, a nawet zaczynać od nowa w razie potrzeby. Ludziom łatwiej jest też zarządzać bardzo dużą liczbą kart na dużym stole niż zarządzać wieloma obiektami na ekranie komputera (który często nie jest w stanie nawet pokazać wszystkiego w jednym widoku). Wadą sortowania kart papierowych jest to, że badacze muszą ręcznie dokumentować wybory każdego uczestnika — przez co analiza może okazać się długa i żmudna.

Cyfrowe sortowanie kart wykorzystuje oprogramowanie lub narzędzie internetowe do symulacji kart tematycznych, które użytkownicy przeciągają i upuszczają w wybrane grupy. Ta metoda jest na ogół najłatwiejsza dla badaczy, ponieważ oprogramowanie może automatycznie analizować wyniki wszystkich uczestników i ujawniać, które elementy były najczęściej grupowane razem, jakie nazwy kategorii utworzyli użytkownicy i jakie jest prawdopodobieństwo sparowania dwóch elementów. Wadą jest to, że użyteczność narzędzia może wpłynąć na powodzenie sesji — brak umiejętności technicznych czy problemy technologiczne mogą powodować frustrację, a nawet uniemożliwiać użytkownikom tworzenie dokładnie takich grup, jakich chcą.

Podsumowanie

Sortowanie kart może więc – w zależności od potrzeb projektu – przybierać bardzo różne formy. Dzięki temu można dopasować badanie do potrzeb i możliwości projektu i zespołu badawczego, w zależności od posiadanych zasobów czasowych, budżetu czy ustalonych celów i pytań badawczych. Metoda ta może być świetnym sposobem na poznanie procesu myślowego użytkownika i sprawdzenie, czy kategorie i grupy, które wydają się logiczne i uporządkowane dla twórców produktu, badaczy i projektantów UX są równie intuicyjne dla jego realnych użytkowników.

Przeczytaj także nasz artykuł z serii Czym są badania kwestionariuszowe?

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Czym są badania kwestionariuszowe?

Klaudia Kowalczyk — Mon, 20 Feb 2023 08:52:55 +0000

Badania kwestionariuszowe od wielu lat są jedną z najpopularniejszych metod badawczych w UX. Przeczytaj ten artykuł aby poznać związane z nimi korzyści i ograniczenia, dowiedzieć się jak poprawnie przygotować ankietę i jakie narzędzia online mogą okazać się pomocne przy jej tworzeniu. Z naszymi wskazówkami stworzysz ankietę i przeprowadzić badanie kwestionariuszowe od początku do końca!

Badania kwestionariuszowe – spis treści:

Czym są badania kwestionariuszowe?
Kiedy stosować badania kwestionariuszowe
Korzyści i ograniczenia związane z badaniami kwestionariuszowymi
Przygotowanie ankiety i przeprowadzenie badania kwestionariuszowego
Podsumowanie

Czym są badania kwestionariuszowe?

Badania kwestionariuszowe (zwane też badaniami sondażowymi, czy zwyczajnie — ankietami) są popularną metodą badań ilościowych w badaniach user experience. Respondenci anonimowo udzielają odpowiedzi na zamieszczone w ankiecie pytania. Sam proces tworzenia ankiet, a następnie ich publikacja i zebranie odpowiedzi od użytkowników nie powinny stanowić dla badacza UX większej trudności. Aktualnie dostępnych jest już wiele darmowych szablonów w Internecie, które ułatwiają ten proces.

Badania kwestionariuszowe pozwalają zweryfikować wrażenia użytkowników korzystających z badanego produktu – a tym samym zidentyfikować ich problemy. Warto jednak pamiętać, że ankiety pomagają identyfikować jedynie trendy i ogólne problemy. W większości przypadków badania ankietowe warto pogłębić, przeprowadzając dodatkowo badania jakościowe, takie jak: wywiady indywidualne, grupy fokusowe czy inne badanie, dopasowane do własnych potrzeb i możliwości.

Kiedy stosować badania kwestionariuszowe?

Badania kwestionariuszowe wykorzystać można w wielu przypadkach. Sprawdzą się między innymi w sytuacji kiedy:

chcemy poznać opinię dużej grupy użytkowników na dany temat,
zależy nam na różnorodności demograficznej naszych respondentów,
chcemy zdiagnozować ogólne trendy czy problemy naszych użytkowników,
nie mamy czasu, zasobów ludzkich, budżetu czy możliwości na bardziej angażujące metody badawcze,
kiedy potrzebujemy danych statystycznych opartych o dużą grupę osób (np. do zaprezentowania interesariuszom i przekonania ich o ważności danego problemu).

Ankiety są bardzo często stosowane na początkowym etapie procesu badawczego, ponieważ pozwalają w szybki sposób potwierdzić lub obalić daną tezę. Sprawdzają się kiedy chcemy zbadać ogólne trendy i zachowania, aby następnie wiedzieć jakie obszary pogłębić podczas dalszych badań. To często właśnie z ankiet badacze dowiadują się o problemach użytkowników, dzięki czemu wiedzą, jak ukierunkować dalsze badania i pracę nad projektem.

Korzyści i ograniczenia związane z badaniami kwestionariuszowymi

Badania kwestionariuszowe mają swoich zwolenników, jak i przeciwników. Ich niepodważalną zaletą jest to, że są sprawdzoną metodą pozyskania opinii w sytuacji, kiedy należy podjąć jakąś decyzję w trybie natychmiastowym. Badania kwestionariuszowe są szybkie, tanie i mało wymagające — najtrudniejszą częścią jest z pewnością ich przygotowanie, zadanie odpowiednich pytań, zadbanie o ich zrozumiałą formę i optymalną długość całego formularza. Ankieta pozwala na zebranie dużej ilości danych w stosunkowo krótkim czasie, które stanowią bardzo dobrą bazę do dalszych badań, pogłębiania i analizowania poruszonych przez respondentów zagadnień i problemów.

Ankiety są też stosunkowo łatwe do przeprowadzenia, rekrutacja uczestników nie powinna stanowić problemu (o ile naszą grupą docelową nie jest bardzo skonkretyzowana nisza) – wystarczy np. udostępnić link do ankiety online na grupie na Facebooku czy przesłać ją mailowo do bazy kontaktów (klientów). Niepodważalną zaletą ankiet jest też łatwość wzięcia udziału w takim badaniu — z punktu widzenia respondenta.

Osoba wypełniająca ankietę nie podnosi żadnego specjalnego wysiłku: może wypełnić ankietę w zaciszu domowym, czy nawet w trasie (na urządzeniu mobilnym) a jej wypełnienie nie przekracza zwykle 15 minut. Dodatkowo ankieta taka jest anonimowa, co pozwala na wyrażenie szczerej opinii bez obawy przed byciem ocenianym (co często jest sporym problemem dla użytkowników np. przy wywiadach indywidualnych czy grupach fokusowych).

Mimo wielu zalet – badania kwestionariuszowe nie są oczywiście idealną metodą badawczą i nie sprawdzą się w każdym przypadku. Chociażby w sytuacji kiedy nie zależy nam na badaniu trendów a np. postaw i motywacji — wtedy dużo lepiej sprawdzą się indywidualne wywiady pogłębione. Ankiety dostarczają bowiem bardzo ogólnych danych więc jeśli chcemy dogłębnie poznać użytkownika, jego zachowania, emocje motywacje — badania sondażowe nie będą najlepszym wyborem.

Anonimowość ankiety – widziana jako zaleta z punktu widzenia użytkownika – może czasem być problematyczna dla badaczy. Ta anonimowość sprawia bowiem, że respondenci czują się „bezkarni” – nie poniosą odpowiedzialności, które są obraźliwe, niezgodne z prawdą, czy napisane jako żart oraz za pozostawienie niewypełnionych miejsc. Sprawia to, że analiza danych sondażowych może się wydłużyć, ponieważ na początku należy wyselekcjonować wartościowe w kontekście naszego projektu odpowiedzi.

Przygotowanie ankiety i przeprowadzenie badania kwestionariuszowego

Przygotowując się do badania, warto mieć już sprecyzowane cele badawcze i znać ogólny obszar/ problem, który chcemy zbadać — ankieta ma na celu sprawdzenie naszej tezy. Powinniśmy też mieć przygotowany ogólny obraz naszej persony — kim jest idealny użytkownik, ile ma lat, skąd pochodzi, czym się charakteryzuje, jak się zachowuje i jakie ma problemy.

Pierwszy etap to oczywiście stworzenie zestawu pytań — twoja ankieta powinna zawierać w większości pytania zamknięte (łatwiejsze do zaznaczenia przez użytkownika, i szybsze do analizy przez badacza UX), mogą się jednak pojawić także pytania półotwarte oraz otwarte (należy jednak zachować umiar w stosunku pytań otwartych i półotwartych do pytań zamkniętych). Należy też zadbać o długość ankiety, sformułowanie pytań i odpowiedzi — pytania długie, zawiłe, zawierające zaprzeczenia mogą odstraszać użytkowników już na wstępie, powodować rozkojarzenie i generować nieprawdziwe odpowiedzi, które negatywnie wpłyną na końcowy efekt badania i zebrane dane.

Postaw na przystępny język i nie używaj specjalistycznego słownictwa. Dobrym rozwiązaniem jest przeprowadzenie badania pilotażowego, który stanowi próbę próbę generalną rzeczywistego badania. Dzięki temu sprawdzisz, czy Twoje pytania i odpowiedzi są zrozumiałe dla respondentów.

Badanie ankietowe można przeprowadzać osobiście – jednak przy obecnych technologiach jest to bardzo rzadko wykorzystywane rozwiązanie (może jednak sprawdzić się np. przy badaniu seniorów, którzy nie znają dobrze obsługi komputera i narzędzi online wymaganych do udzielenia odpowiedzi). Samą ankietę można łatwo stworzyć przy pomocy internetowych narzędzi — najczęściej wykorzystywanym jest Google Forms.

Wystarczy bezpłatne konto Google, aby w łatwy i intuicyjny sposób stworzyć ankietę, dodać warunki (np. wymagane zaznaczenie odpowiedzi, zaznaczenie maksymalnie 3 odpowiedzi z opcji do wyboru itp.), wygenerować link do ankiety i udostępnić ją naszym użytkownikom wraz z prośbą o wypełnienie. Odpowiedzi respondentów aktualizują się na bieżąco (do czego jako właściciele arkusza mamy podgląd) a Google Forms pozwalają na łatwą analizę danych poprzez automatyczne tworzenie wykresów z zebranych odpowiedzi. Inne popularne (ale płatne) narzędzia i platformy do tworzenia ankiet to między innymi: Typeform, Interankiety, Webankieta czy Surveymonkey.

Każda ankieta powinna posiadać umiejscowioną na początku metryczkę (pytania o wiek, płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie — w zależności od tego, kogo odpowiedzi potrzebujemy) i pytania filtrujące pozwalające zaklasyfikować do właściwego badania tylko osoby wpasowujące się w grupę docelową.

Na koniec formularza warto dodać pytanie otwarte i zapytać, czy respondent ma jakieś uwagi co do badania lub do samej ankiety, lub coś do dodania. Taka praktyka pozwala nam uzyskać ciekawe informacje — często użytkownicy piszą o czymś, o czym my jako badacze nawet nie pomyśleliśmy. Jest to także miejsce, w którym mogą zgłosić błędy, trudności w wypełnieniu ankiety i poinformować nas jeśli np. któreś pytanie było niezrozumiałe lub wkradł się błąd techniczny. Pozwoli to zminimalizować ryzyko podobnych błędów w przyszłości i zrozumieć lepiej punkt widzenia respondenta.

Tworząc pytania do badania ankietowego:

Formułuj konkretne pytania i odpowiedzi,

Pisz prosto i na temat,

Dopasuj pytania do profilu respondenta (inaczej będą brzmieć pytania skierowane do grupy niszowych specjalistów a inne do uczniów liceum),

Pamiętaj o dodaniu metryczki i pytań filtrujących,

Kieruj się zasadą „mniej, znaczy więcej” – zdecydowanie lepszym wyborem będzie stworzenie krótszej ankiety (zmniejsza to czas poświęcony na jej wypełnienie przez odpowiadających, tym samym ułatwiając analizę zebranych wyników),
Poproś o uwagi odnośnie pytań i samego formularza i zostaw pole do dodatkowej wypowiedzi.

Podsumowanie

Badania sondażowe — poprawnie przygotowane i przeprowadzone — mogą być bardzo pomocną metodą badawczą w procesie UX. Łatwość ich przygotowania i stosunkowo niski koszt przeprowadzenia sprawiły, że badania ankietowe cieszą się od lat ogromną popularnością. Warto jednak pamiętać, że nie sprawdzą się w każdej sytuacji i powinny być uzupełnione innymi, najlepiej jakościowymi metodami badawczymi. Pamiętaj — ankieta odpowiada na pytanie „co”, wywiad indywidualny powie nam „dlaczego”..

Przeczytaj także nasz artykuł z serii Czym są badania etnograficzne?

Jeśli podobają Ci się treści, które tworzymy, sprawdź również: .

Klaudia Kowalczyk – ����k8�콢��

Być liderem: Efekt Hawthorne w zarządzaniu

Badania Hawthorne

Efekt Hawthorne

Czy efekt Hawthorne’a jest prawdziwy?

Jak lider może wykorzystać efekt Hawthorna w dzisiejszej organizacji?

Słuchaj swoich pracowników

Obserwuj z wyczuciem

Zwróć uwagę na środowisko i relacje społeczne

Pozbądź się monotonii

Określ jasne ścieżki rozwoju

Efekt Hawthorne – podsumowanie

Na czym polega efekt utopionych kosztów i jaki ma wpływ na nasze decyzje?

Czym jest efekt utopionych kosztów?

Czym jest efekt utopionych kosztów?

Dlaczego efekt utopionych kosztów jest szkodliwy?

Jak uniknąć efektu utopionych kosztów?

Ucieczka z pułapki utopionych kosztów z wykorzystaniem ����k8�콢��

Podsumowanie

Czym jest analiza zadań w badaniach UX?

Czym jest analiza zadań w badaniach UX – spis treści:

Czym jest analiza zadań w kontekście UX?

Kiedy przeprowadzać analizę zadań?

Przygotowanie do analizy zadania

Wybranie typu analizy zadania

Wykorzystanie analizy zadań w projekcie

Podsumowanie

Testy pierwszego kliknięcia jako metoda badawcza UX

Testy pierwszego kliknięcia jako metoda badawcza UX – spis treści:

Czym jest test pierwszego kliknięcia?

Kiedy wykorzystać test pierwszego kliknięcia w badaniach UX

Jak przeprowadzić test pierwszego kliknięcia?

Narzędzia pomocne przy testach pierwszego kliknięcia

Podsumowanie

Czym jest test drzewa w badaniach UX?

Czym jest test drzewa w badaniach UX – spis treści:

Czym jest test drzewa (Tree Testing)?

Test drzewa a sortowanie kart i First Click testing

Kiedy wykorzystać test drzewa??

Wady metody testu drzewa

Jak przeprowadzić test drzewa?

Podsumowanie

Czym są testy A/B w badaniach UX?

Czym są testy A/B w badaniach UX – spis treści:

Czym są testy A/B w kontekście badań UX?

Kiedy wykorzystać testy A/B?

Jak przeprowadzać testy A/B?

Podsumowanie

Eyetracking w testowaniu UX

Eyetracking w testowaniu UX – spis treści:

Czym jest eyetracking?

Jak działa eyetracking?

Jak wykorzystać eyetracking w testach użyteczności?

Podsumowanie

Kiedy i jak przeprowadzać testy preferencji?

Kiedy i jak przeprowadzać testy preferencji?

Czym są testy preferencji?

Jakościowe a ilościowe testy preferencji

Kiedy przeprowadzać testy preferencji?

Czym różnią się testy preferencji od testów A/B?

Jak przeprowadzać testy preferencji?

Podsumowanie

Jak przeprowadzać testy użyteczności?

Jak przeprowadzać testy użyteczności? – spis treści:

Czym są testy użyteczności?

Kiedy wykorzystać testy użyteczności?

Ilościowe a jakościowe testy użyteczności

Przygotowanie do testów użyteczności

Moderowanie testów użyteczności

Podsumowanie

Czym są badania ewaluacyjne?

Czym są badania ewaluacyjne? – spis treści:

Istota badań ewaluacyjnych

Badania generatywne a ewaluacyjne

Dlaczego badania ewaluacyjne są ważne w UX?

Rodzaje badań ewaluacyjnych

Podsumowanie

Czym jest sortowanie kart (card sorting)?

Czym jest sortowanie kart – spis treści:

Czym jest sortowanie kart?

Klaudia Kowalczyk – ��k8�콢��

Ucieczka z pułapki utopionych kosztów z wykorzystaniem ��k8�콢��